Η ηττοπαθής νοοτροπία του ΙΜΕΠΟ

Η ηττοπαθής νοοτροπία του ΙΜΕΠΟ

του Γιάννη Κολοβού *      

 Ο Αλέξανδρος Ζαβός, πρόεδρος του Ινστιτούτου Μεταναστευτικής Πολιτικής, και ο Προκόπης Παυλόπουλος, Υπουργός Εσωτερικών.

«Η άποψη ότι η παράνομη μετανάστευση έχει αποκτήσει μόνιμο χαρακτήρα υποστηρίζεται και από άλλους αναλυτές, όπως π.χ. ο Papademetriou (2006) που τονίζει ότι είναι καλλίτερα να εξετάσουμε πώς θα αντιμετωπίσουμε την παράνομη μετανάστευση προς όφελος όλων παρά πώς θα την αποτρέψουμε» (1, σελ. 3). Η οπτική αυτή βασίζεται στην λανθασμένη άποψη ότι οι παράνομοι μετανάστες και ο γηγενής πληθυσμός μίας χώρας μπορούν να έχουν κοινά συμφέροντα και υποστηρίζεται από τον Demetrios Papademetriou, πρόεδρο του Αμερικανικού Migration Policy Institute το οποίο είναι επίσημος συνεργάτης και «μέντορας» του εγχώριου Ινστιτούτου Μεταναστευτικής Πολιτικής. Και επειδή, όπως λέει και ο λαός μας, «με όποιον δάσκαλο καθίσεις, τέτοια γράμματα θα μάθεις», αυτή είναι και η νοοτροπία η οποία επικρατεί στο ΙΜΕΠΟ.

Όπως φάνηκε ξεκάθαρα από τις τοποθετήσεις του Προέδρου του ΙΜΕΠΟ Αλέξανδρου Ζαβού σε σχετική ημερίδα που οργάνωσε η ΑΧΕΠΑ στις 21/12/08 στο Χίλτον, η άποψη περί μεταναστευτικής πολιτικής την οποία προωθεί το ΙΜΕΠΟ είναι ότι η παράνομη μετανάστευση είναι δύσκολο να αντιμετωπισθεί λόγω των εκτεταμένων συνόρων της χώρας μας, αλλά και λόγω εξωτερικών παραγόντων, οι επαναπροωθήσεις είναι δύσκολο να πραγματοποιηθούν λόγω της άρνησης της Τουρκίας, αλλά και άλλων χωρών να δεχθούν πίσω τους πολίτες τους και, επομένως, το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε ως χώρα είναι να αποδεχθούμε ότι ο παρανόμως εισερχόμενος πληθυσμός θα αυξάνεται και θα πρέπει να τον «ενσωματώσουμε» μέσω εκ των υστέρων νομιμοποιήσεων αλλά και παροχής δικαιωμάτων.

 

Βεβαίως, τα προαναφερθέντα δεν αποτελούν μεταναστευτική πολιτική με την ορθή έννοια του όρου, καθώς συνεπάγονται ότι η χώρα μας δεν έχει καμμία δυνατότητα επιλογής ούτε του αριθμού, αλλά ούτε και της χώρας καταγωγής των παρανόμων μεταναστών τους οποίους θα νομιμοποιεί εκ των υστέρων. Πρόκειται απλά για μία πολιτική «επίλυσης» προβλημάτων που προκαλούνται λόγω της αυξημένης παράνομης μετανάστευσης, και η οποία πολιτική βασίζεται στην ηττοπαθή νοοτροπία της αδυναμίας αντιμετώπισης της παράνομης μετανάστευσης και της αδυναμίας βελτίωσης του ποσοστού των επαναπροωθήσεων και στον ευσεβή πόθο περί της δυνατότητας της ελληνικής κοινωνίας να «ενσωματώσει» έναν συνεχώς αυξανόμενο πληθυσμό αλλοδαπών, ο οποίος δεν ήταν αποτέλεσμα κανενός συστήματος επιλογής και ο οποίος σε σημαντικό βαθμό δεν είναι πολιτισμικώς συγγενής με τον γηγενή πληθυσμό.

 

Μάλιστα, το ΙΜΕΠΟ θεωρεί ότι η άποψη την οποία προωθεί είναι η μόνη «ρεαλιστική» ενώ οποιεσδήποτε άλλες απόψεις απορρίπτονται ασυζητητί ως «εκτός πραγματικότητας». Με τον τρόπο αυτό το ΙΜΕΠΟ οδηγεί ουσιαστικά σε αδιέξοδο την οποιαδήποτε προσπάθεια διαλόγου και διαφορετικής προσέγγισης του θέματος.

 

Πιο συγκεκριμένα, κατά την διάρκεια της συζήτησης που έλαβε χώρα στις 21/12, ο κ. Ζαβός είπε τα εξής:

 

Για τον υπολογισμό των αναγκών της χώρας σε νόμιμους μετανάστες: Υποστήριξε ότι ένας τέτοιος υπολογισμός δεν θα είχε νόημα λόγω της αυξημένης εισροής παρανόμων μεταναστών.

Σχόλιο: Ο υπολογισμός αυτός θα είχε νόημα προκειμένου το κράτος να έχει μία χονδρική εικόνα των αναγκών του σε εργατικό δυναμικό τόσο σε αριθμούς εργαζομένων, όσο και σε ποιους κλάδους υπάρχουν οι ανάγκες. Όμως, αν είχε γίνει μία τέτοια μελέτη ο αριθμός που θα προέκυπτε δεν θα δικαιολογούσε τις εκ των υστέρων νομιμοποιήσεις εκατοντάδων χιλιάδων παρανόμων μεταναστών.

 

Για τα κόστη φύλαξης και επαναπατρισμού: Παρουσίασε ως σημαντικό εμπόδιο για την καλύτερη φύλαξη των συνόρων και για τον επαναπατρισμό των παρανόμων μεταναστών το κόστος.

Σχόλιο: Αυτό το επιχείρημα είναι «μισό» καθώς θα έπρεπε το κόστος φύλαξης των συνόρων ή επαναπατρισμού να συγκρίνεται με το κόστος παραμονής, περίθαλψης και φιλοξενίας. Αν το υπολογιζόμενο κόστος παραμονής, περίθαλψης και φιλοξενίας είναι μεγαλύτερο από το επιπλέον κόστος που απαιτείται για την βελτίωση της φύλαξης των συνόρων τότε είναι οικονομικά λογικό να επιλέξουμε να επωμισθούμε το δεύτερο ώστε να αποφύγουμε το πρώτο. Το ίδιο ισχύει και για το θέμα του επαναπατρισμού. Τέτοια όμως μελέτη κόστους-οφέλους δεν έχει γίνει και επομένως δεν μπορούμε να κάνουμε πολιτική με «μισές» αλήθειες.

 

Για τις εκ των υστέρων νομιμοποιήσεις: Τις χαρακτήρισε ως μόνη ενδεδειγμένη πολιτική χειρισμού του αυξανόμενου αριθμού παρανόμων μεταναστών οι οποίοι δεν μπορούν να επαναπατρισθούν.

Σχόλιο: Απέφυγε να σχολιάσει το γεγονός ότι οι εκ των υστέρων νομιμοποιήσεις ουσιαστικά επιβραβεύουν την παράνομη είσοδο και παραμονή στην χώρα μας καθώς και την παράνομη απασχόληση. Επιπλέον, δεν σχολίασε το οξύμωρο της νομιμοποίησης ανθρώπων τους οποίους το κράτος - αν μπορούσε - θα απέλαυνε! Έτσι, άνθρωποι που υπό διαφορετικές συνθήκες θα στέλνονταν πίσω στην χώρα τους, με τις εκ των υστέρων νομιμοποιήσεις αποκτούν τα ίδια δικαιώματα με τους νόμιμους μετανάστες και έχουν την δυνατότητα να αποκτήσουν δικαίωμα επί μακρόν διαμένοντος, δικαίωμα οικογενειακής επανένωσης, δικαίωμα εκλέγειν και εκλέγεσθαι, ακόμα και την ελληνική ιθαγένεια! Μάλιστα, ο κ. Ζαβός απέφυγε να σχολιάσει το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ήδη από το 2004 με ειδική μελέτη που είχε εκπονήσει, στεκόταν αρνητικά απέναντι στις εκ των υστέρων νομιμοποιήσεις. Τέλος, ο κ. Ζαβός υποστήριξε ότι οι εκ των υστέρων νομιμοποιήσεις ήταν η μόνη ελπίδα μήπως αυτοί οι άνθρωποι μετακινηθούν οικειοθελώς – όχι προς τις χώρες καταγωγής τους – αλλά προς τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ. Αλήθεια αυτό το σκεπτικό των εν Ελλάδι εκ των υστέρων νομιμοποιήσεων το γνωρίζουν οι Ευρωπαίοι εταίροι μας;

 

Για τον επαναπατρισμό των παρανόμων μεταναστών: Επισήμανε ότι υπάρχουν σημαντικές δυσκολίες στον επαναπατρισμό τους καθώς η Τουρκία δεν τηρεί την σχετική διμερή συμφωνία με την Ελλάδα και καθώς κάποιες χώρες καταγωγής τους (π.χ. Αφγανιστάν) δεν τους δέχονται πίσω.

Σχόλιο: Δεν ανέφερε ο κ. Ζαβός αν θεωρεί ότι έχουν εξαντληθεί οι δυνατότητες επαναπατρισμού παρανόμων μεταναστών. Έχει δοκιμασθεί για παράδειγμα η δυνατότητα παροχής οικονομικών κινήτρων η οποία εφαρμόζεται σε άλλες χώρες; Έχει δοκιμασθεί η δυνατότητα άσκησης πίεσης προς το Αφγανιστάν (ή και τις ΗΠΑ ώστε εκείνες να πιέσουν την κυβέρνηση του Αφγανιστάν) καθώς η χώρα μας διατηρεί εκεί στρατιωτική δύναμη; Έχει πραγματοποιήσει συναντήσεις με αρμοδίους άλλων χωρών ώστε να ενημερωθεί για τις δικές τους μεθόδους; Έχει εκπονήσει το ΙΜΕΠΟ σχετικές μελέτες; Το εύκολο είναι να πεις για κάτι ότι «δεν γίνεται». Και είναι ακόμα πιο εύκολο να ειπωθεί όταν δεν υπάρχει η πολιτική βούληση αυτό να γίνει. Και αυτή η έλλειψη πολιτικής βούλησης είχε δηλωθεί –ήδη από το 2003 - από τον νυν υπουργό Εσωτερικών κ. Προκόπη Παυλόπουλο όταν από το βήμα της Βουλής στηλίτευε τις εκ των υστέρων νομιμοποιήσεις του ΠΑΣΟΚ, αλλά, ταυτοχρόνως, «αποκήρυττε» τον επαναπατρισμό λέγοντας «διευκρινίζω ότι κανείς δεν μίλησε για απέλαση» (2). Όταν, λοιπόν, το βασικό διοικητικό μέτρο κατά της παράνομης μετανάστευσης το απεμπολεί ο ίδιος ο υπουργός, είναι μετά να απορούμε γιατί δεν γίνεται επιτυχής επαναπατρισμός των παρανόμως εισερχομένων και διαμενόντων μεταναστών;

 

Μάλιστα, ο ίδιος ο κ. Παυλόπουλος μιλώντας προ μηνών περί μεταναστευτικής πολιτικής, δήλωνε ότι: «μπροστά στις ανάγκες που έχει ο κόσμος μας, για να μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε όλους τους ανθρώπους δεν πρέπει να υπάρχουν σύνορα» (3). Μία τέτοια δήλωση σίγουρα θα πρέπει να προβληματίσει, ειδικά όταν προέρχεται από έναν υπουργό μέρος των αρμοδιοτήτων του οποίου είναι και η φύλαξη των συνόρων της χώρας!

 

Με τέτοια νοοτροπία το ΙΜΕΠΟ δεν λειτουργεί ως ίδρυμα μελέτης του φαινομένου της μετανάστευσης και παραγωγής προτάσεων για την επίλυσή του αλλά λειτουργεί ως πάροχος ενός φανταχτερού περιτυλίγματος για τις εκάστοτε κυβερνητικές πολιτικές οι οποίες χαρακτηρίζονται από μοιρολατρία και έλλειψη βούλησης.

 

 ------------------------------------------------------------------------------

Παραπομπές

1) Λιανός Θεόδωρος, Κανελλόπουλος Κώστας, Γρέγου Μαρία, Γκέμι Έντα και Παπακωνσταντίνου Παναγιώτα «Εκτίμηση του όγκου των αλλοδαπών που διαμένουν παράνομα στην Ελλάδα», Ινστιτούτο Μεταναστευτικής Πολιτικής – Υπουργείο Εσωτερικών, Απρίλιος 2008.

2) Πρακτικά Βουλής, Ι’ Περίοδος Προεδρευομένης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας, Σύνοδος Γ’, Συνεδρίαση ΜΘ’, 9/1/2003.

3) «Σημεία ομιλίας του Υπουργού Εσωτερικών στην 8η Σύνοδο των Υπουργών με αρμοδιότητα στα θέματα μεταναστευτικής πολιτικής του Συμβουλίου της Ευρώπης», Δελτίο Τύπου Υπουργείου Εσωτερικών 4/9/2008.

 

* Ο Γιάννης Κολοβός είναι επικοινωνιολόγος. Το τελευταίο του βιβλίο με τίτλο «Το τέλος μίας ουτοπίας: η κατάρρευση των πολυπολιτισμικών κοινωνιών στην Δυτική Ευρώπη» μόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Πελασγός.