Η ιστορία που ακολουθεί, θα μπορούσε να στηρίξει άλλη μια ευφάνταστη θεωρία συνωμοσίας γύρω από τα πραγματικά κίνητρα της δολοφονίας του Ιωάννη Καποδίστρια. Ένα είναι βέβαιο. Ο Καποδίστριας ήταν ο πρώτος και ο τελευταίος Έλληνας ηγέτης που έθεσε σε εφαρμογή ένα χρηματοοικονομικό σχέδιο, στηριγμένο στις δυνατότητες της χώρας και όχι στις πλάτες των προστάτιδων δυνάμεων της εποχής.
Το ψήφισμα που παρατίθεται, εκδόθηκε σε μια περίοδο, απελπιστική για τα δημόσια οικονομικά του νεοσύστατου κράτους. Η κυβέρνηση αδυνατούσε να πληρώσει τους μισθούς των στρατιωτικών και των πολιτικών υπαλλήλων ενώ δεν έρχονταν ξένα κεφάλαια στη χώρα υπό τη μορφή εξωτερικού δανείου ή επενδύσεων. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ο Καποδίστριας προχώρησε για πρώτη και τελευταία φορά στη νεώτερη ελληνική ιστορία στην έκδοση κρατικού χαρτονομίσματος.
Ενός δηλαδή συναλλακτικού μέσου στηριγμένου στην κρατική πίστη και απαλλαγμένου από οποιοδήποτε χρέος. Έκτοτε, όλα τα χαρτονομίσματα είχαν τη νομική μορφή τραπεζογραμμάτιων, δηλαδή τίτλων που εκδίδονταν από ιδιωτικές Τράπεζες στα πλαίσια πιστωτικών συμβάσεων με το Ελληνικό Δημόσιο (από την Εθνική Τράπεζα, την Ιονική Τράπεζα, την Τράπεζα Ηπειροθεσσαλίας και τελευταία, από την -επίσης ιδιωτική- Τράπεζα της Ελλάδος). Η διαιώνιση της ξενικής εξάρτησης και οι απανωτές χρεωκοπίες της χώρας δεν είναι άσχετες με τη νομισματική πολιτική που επιβλήθηκε στη χώρα. Η παραμονή του Καποδίστρια στην εξουσία, ο οποίος δολοφονήθηκε δύο μήνες μετά τη θέσπιση του ψηφίσματος, ίσως θα είχε αλλάξει τον ρου της ελληνικής ιστορίας.
Τιμώντας τη μνήμη αυτού του μεγάλου Έλληνα, σας παραθέτω το ψήφισμα αυτό, όπως ακριβώς δημοσιεύθηκε στην Γενική Εφημερίδα της Ελλάδος (φύλλο 50/4-7-1831):
Διαβάζοντας το εν λόγω νομοθέτημα έχουμε να παρατηρήσουμε τα ακόλουθα:
1) Η έκδοση του χαρτονομίσματος αποτελεί για τον Καποδίστρια ένα μέσο εκχρηματισμού της υπανάπτυκτης ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας και πρωτίστως ένας μοχλός ανάπτυξης χωρίς την ανάγκη προσφυγής στη φορολογία. Σε επιστολή του προς τον Κ.Σούτσο (2-2-1831), ο Κυβερνήτης αναγνωρίζει τις δυσχέρειες του εγχειρήματος του λόγω της δυσπιστίας των Ελλήνων της εποχής προς το νέο συναλλακτικό μέσο και των κινδύνων παραχάραξης. Η αρχική σκέψη του Καποδίστρια ήταν απολύτως συμβατική: Το χαρτονόμισμα αυτό επρόκειτο να εκδοθεί από την Εθνική Χρηματιστική Τράπεζα, με κεφάλαια ξένων και ελλήνων επενδυτών και με "κάλυμμα" εθνικές γαίες ίσης αξίας προς την ονομαστική αξία των χαρτονομισμάτων που επρόκειτο να εκδοθούν. Τα τραπεζογραμμάτια αυτά θα δανείζονταν στο Κράτος για τη διενέργεια πληρωμών και θα επέστρεφαν σε αυτό μέσω της πώλησης των ως άνω εθνικών γαιών.
2) Καθώς όμως δεν βρέθηκαν οι κεφαλαιούχοι που θα αναλάμβαναν την έκδοση τραπεζογραμματίων, ο Καποδίστριας προχώρησε στην έκδοση αμιγώς κρατικού χαρτονομίσματος. Έτσι, σύμφωνα με την παρ. Β΄ του ψηφίσματος η Εθνική Τράπεζα θα διαμεσολαβούσε στην εκτύπωση του χαρτονομίσματος, το οποίο θα παρεδίδετο στην εξουσία της Επιτροπής Οικονομικών (Υπουργείου Οικονομικών) και θα κατετίθετο απευθείας στα δημόσια ταμεία. Εκδότης και κύριος του χρήματος αυτού, ήταν το ίδιο το κράτος και όχι η Εθνική Τράπεζα, που επιτελούσε απλώς το ρόλο του εντολοδόχου τυπογράφου.
3) Σε αντίθεση με την "οικονομική ορθοδοξία" της εποχής, το χαρτονόμισμα αυτό στερούνταν εσωτερικής αξίας (ή "καλύμματος" ή "αντικρύσματος"). Το κράτος, σύμφωνα με την παράγραφο ΣΤ΄ του ψηφίσματος, υποσχόταν να εξαργυρώσει τα χαρτονομίσματα αυτά "άμα το εθνικόν Ταμείον ευρεθή εις χρηματικήν κατάστασιν καλητέραν της παρούσης". Αναλάμβανε δηλαδή πολιτική και όχι νομική δέσμευση μετατροπής του χαρτονομίσματος στο κυρίαρχο εκείνη την εποχή μεταλλικό νόμισμα.
4) Η συναλλακτική αξία του χαρτονομίσματος, στηριζόταν αποκλειστικώς στη δημόσια κρατική πίστη, δηλαδή στη νομική δέσμευση του κράτους να το αποδέχεται ως μέσο εξόφλησης των χρεών των πολιτών προς αυτό. Στηριζόταν επίσης στον ποσοτικό περιορισμό του υπό έκδοση χαρτονομίσματος, ούτως ώστε να αποφευχθεί η απαξίωση του μέσω του πληθωρισμού. Επιπρόσθετα, σύμφωνα με την παράγραφο Ε΄του ψηφίσματος, το χαρτονόμισμα καθίστατο αποδεκτό μέσο εξαγοράς των πωλουμένων εθνικών γαιών. Από την άλλη, η επιβολή ποσοστώσεων στη χρήση μεταλλικού και χάρτινου νομίσματος, καθώς και η μη επιβολή του στις ιδιωτικές συναλλαγές, απηχεί την αναγκαιότητα σταδιακής διείσδυσης του χαρτονομίσματος σε μια κοινωνία, που διέκειτο εχθρικά προς αυτό.
5) Για να κατανοήσουμε την ιστορική αξία του αγνοημένου αυτού εγχειρήματος του Καποδίστρια παραθέτω ορισμένα αποσπάσματα από την εισηγητική του επιστολή προς τη Γερουσία (17-2-1831):
Όλα τα εις ευνομίαν προβεβηκότα έθνη, εκ των επιτηδευμάτων των συνιστώντων την δημόσιαν πίστιν αντλούσιν τα γεωργικάς, εμπορικάς, βιομηχανικάς και ναυτιλιακάς επιβολάς. Αι χορηγίαι ή τα κεφάλαια, εισί το πρώτιστον ελατήριον πάσης αναπτύξεως και πάσης τελειοποιήσεως της υλικής των εθνών ευπωρίας, άμα δε και της ηθικής και διανοητικής των ενυπαρχουσών εις αυτά.
Η Ελλάς, έχει μεν πλουσίως τας ευπορίας ταύτας, στερείται δε κεφαλαίων και μόνον εκ της πίστεως δύναται να τα πορισθή. Αλλ' η πίστης δεν κατασκευάζεται κατά μόνην την θέλησιν, ούτε αμέσως [...]
Δια τους λόγους αυτούς και ημείς επεθυμούσαμεν να αναβάλωμεν ακόμη επί τινά έτη την έκδοσιν του χαρτονομίσματος. Μη ευρίσκοντες όμως άλλον τρόπον προς αναπλήρωσιν του ελλείποντος της ημετέρας οικονομίας, απεφασίσαμεν να σας την προβάλωμεν σήμερον.
Το χαρτονόμισμα τούτο η κυβέρνησις θέλει μεταχειρισθή μόνον εφόσον δεν δύναται να πράξη άλλως, και θέλει το αποσύρη εκ της κυκλοφορίας, άμα λαβούσα εξωτερικά βοηθήματα ή άμα γενομένου του δανείου.
Άλλως τε δοκίμιον κάμνομεν. Αν επιτύχη ως εκ των προφυλάξεων τας οποίας φροντίζομεν να λάβωμεν, τότε λύεται αισιώτατα το περί της οικονομικής ημών καταστάσεως μέγα ζήτημα.
Τούτο αν κατορθώσωμεν, τότε και η εξόφλησης των χρεών μας και τα δάνεια θέλουν γείνη, όχι δια της πίστεως ήν ζητούμεν παρά της γενναιότητος των συμμάχων Αυλών, αλλά δια της εθνικής.
6) Συμπεράσματα-Επίμετρο:
Ο Καποδίστριας ήταν ένας ρεαλιστής πολιτικός, που ήθελε να εντάξει τη νεοπαγή χώρα στο σύστημα των διεθνών διπλωματικών και εμπορικών σχέσεων. Από την άποψη αυτή, το νομισματικό σύστημα που προσπάθησε να εισαγάγει σταδιακά ο Καποδίστριας ήταν περισσότερο "τέκνο της ανάγκης" και λιγότερο μια συνειδητή προσπάθεια ανατροπής του κρατούντος χρηματοοικονομικού συστήματος. Εντούτοις, η ιδέα της δημιουργίας ενός νομίσματος όχι άμεσα μετατρέψιμου σε πολύτιμα μέταλλα, ήταν πολύ επικίνδυνη για τους ισχυρούς τραπεζίτες που είχαν το μεταλλικό απόθεμα στα χέρια τους. Ήταν δε, ακόμη πιο επικίνδυνη για τις Μεγάλες Δυνάμεις που εξ αρχής προσπάθησαν να καθυποτάξουν τη χώρα μέσω του τεράστιου εξωτερικού της χρέους.
Η συνέχεια, είναι λίγο ή πολύ γνωστή: Μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια, επικράτησε χάος που οδήγησε στην εγκαθίδρυση της οθωνικής μοναρχίας. Τον Απρίλιο του 1832 τα χαρτονομίσματα που εκδόθηκαν, άρθηκαν από την κυκλοφορία, ενώ στις 12-1-1833 υπεγράφη το δάνειο των 60 εκ. χρυσών φράγκων μεταξύ της Ελληνικής Κυβέρνησης και του οίκου των Ρότσιλντ, υπό την εγγύηση των προστατιδών δυνάμεων (Αγγλίας, Γαλλίας, Ρωσίας), το οποίο αποτέλεσε το ιστορικό έναυσμα για τις χρεωκοπίες που επακολούθησαν. Και έτσι, το νερό κύλισε στο αυλάκι του...
Σχετικά με τον συντάκτη της ανάρτησης:
Ο Αριστοτέλης Κατράνης είναι Δικηγόρος Αθηνών και ένας από τους συνδιαχειριστές του ΔΙΚΑΙΟΠΟΛΙΣ. Έχει ασχοληθεί ενεργά με το ζήτημα της ελληνικής ιθαγένειας και την προωθούμενη απαγόρευση των μετρητών χρημάτων στις συναλλαγές.
16 Φεβρουαρίου 2012 στις 9:09 μ.μ.
[...] http://dikaiopolis.gr/2012/01/24/3851_kz/, Share this:Μοιραστείτε τοFacebookTwitterLinkedInEmailPrintDiggStumbleUponReddit [...]
7 Οκτωβρίου 2012 στις 4:44 μ.μ.
παιδια.. ειναι γνωστο οτι εδω και αιωνες καθοριζουν την μοιρα του κοσμου και
των κρατων καποιες καστες (αδελφοτιτες) διαφυλλασοντας τα συμφεροντα τους,
και οποιος σταθει εμποδιο (πραγμα σπανιο γιατι ολοι ειναι υπαληλοι τους) τον
βγαζουν απο τη μεση.. εμεις τι βλεπουμε απο αυτα????