Του Νίκου Παπαγεώργη *
Η πρόσφατη κατασκευή της τάφρου στον Έβρο δείχνει για μια ακόμα φορά το πως το πολιτικό μας σύστημα των τελευταίων ετών έχει αφήσει στο έλεος του Θεού τον κρισιμότατο τομέα την εθνικής άμυνας και ασφάλειας. Αντί να αυξάνονται οι εξοπλισμοί προκειμένου να καταστούμε κάπως αξιόμαχοι για να αντιμετωπίσουμε τις σοβαρές προκλήσεις που μας επιφυλάσσουν τα τιτάνια εξοπλιστικά προγράμματα που έχουν δρομολογήσει οι εξ ανατολών γείτονες, το μόνο που σκεφτόμαστε είναι οι περικοπές, οι μειώσεις προσωπικού και το οικονομικό μαστίγωμα των στρατιωτικών, οι οποίοι πλέον αντί να σκέφτονται πώς να ανταποκριθούν στα στρατιωτικά τους καθήκοντα, πασχίζουν να ταΐσουν τις οικογένειές τους.
Υπάρχει ένα γενικότερο πνεύμα ηττοπάθειας και υποχώρησης που στέλνεται προς όλες τις κατευθύνσεις. Η "λειψές παρελάσεις" χωρίς τα μηχανοκίνητα μέσα ήταν μόνο η αρχή. Μόνο τρύπες δεν φτιάχνουμε στο χώμα για να κρυφτούμε. Μέσα λοιπόν σε αυτό το κλίμα εντάσσεται και η επιλογή της κατασκευής της τάφρου στον Έβρο, την οποίο δυστυχώς έφθασαν αξιόλογοι κατά τα άλλα στρατιωτικοί να σκεφτούν και να εφαρμόσουν, παρουσιάζοντάς την ως κατ’ ουσίαν οχυρωματικό έργο, αλλά διαπράττοντας ίσως στρατηγικό σφάλμα.
Εκτός του σοβαρού σφάλματος της εμπέδωσης του αμυντικού – υποχωρητικού πνεύματος στις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις, το εν λόγω εγχείρημα προσκρούει στην λογική και τους κανόνες που έχουν επιβάλλει τα σύγχρονα οπλικά συστήματα. Δεν ζούμε σε αρχαίες εποχές όπου ένα ποτάμι (πχ Πλαταιές, Υδάσπης, Γρανικός) αποτελούσε σοβαρό προβληματισμό για τον αντίπαλο. Απέναντι στα σύγχρονα όπλα (βομβαρδιστικά, αλεξιπτωτιστές, αεροπορία, τεθωρακισμένα άρματα μάχης) στατικές αμυντικές οχυρώσεις πολλών χιλιομέτρων είναι τελείως αναποτελεσματικές. Τρανότερη απόδειξη γι’ αυτό δεν υπάρχει από το πώς κατέρρευσαν σαν τραπουλόχαρτα στον Β Παγκ. Πόλεμο εκτεταμένες στατικές γραμμές άμυνας όπως η γραμμή Μαζινό, η γραμμή Μεταξά και το λεγόμενο «τείχος του Ατλαντικού» στην Νορμανδία.
Η στρατιωτική ιστορία και η κοινή λογική δείχνουν ότι όσο πιο σύγχρονα οπλικά συστήματα υπάρχουν τόσο πιο ευέλικτη πρέπει να είναι και η γραμμή άμυνας αυτού που δέχεται επίθεση. Φυσικά παλαιότερα ίσχυε το αντίθετο, καθώς τα τότε αρχαία όπλα (άλογα και καταπέλτες) εύκολα αναχαιτίζονταν από τις στατικές οχυρώσεις των κάστρων. Όμως στο σύγχρονο πεδίο μάχης όπου μπορείς να βάλλεις – βληθείς από παντού, δεν χωρούν στατικές τοποθεσίες άμυνας και ο αμυνόμενος πρέπει να έχει ευέλικτες ομάδες στρατιωτών και ελευθερία κινήσεων τόσο προς τα πίσω, όσο και προς τα μπροστά για αιφνιδιαστικούς κυκλωτικούς ελιγμούς. Με την τάφρο η ελευθερία κινήσεων των ελληνικών δυνάμεων που αμύνονται μπορεί να περιοριστεί αρκετά.
Για καλύτερη οχύρωση των αμυντικών θέσεων θα μπορούσαν κάλλιστα να χρησιμοποιηθούν (αντί για την τάφρο) γραμμές από νάρκες οι οποίες διαθέτουν το σοβαρό πλεονέκτημα ότι δεν τις γνωρίζει ο αντίπαλος. Αντιθέτως την προσφάτως κατασκευασθείσα τάφρο, όχι μόνο την γνωρίζει καλά ο αντίπαλος, αλλά κάλλιστα θα μπορέσει να την χρησιμοποιήσει και προς το συμφέρον του πχ. ως αμυντική κάλυψη για περικύκλωση – εξόντωση των ελληνικών μονάδων που θα βρεθούν ανάμεσα στον ποταμό Έβρο και την τάφρο (πχ μπορεί να βρεθούν τμήματα ειδικών δυνάμεων που θα χτυπήσουν από πίσω της ελληνικές μονάδες πίσω από τον ποταμό Έβρο την ίδια στιγμή που θα τις χτυπούν από μπροστά οι βασικές δυνάμεις κρούσης.
Επιπροσθέτως, αν υπολογίσουμε ότι ακόμα και τα κρυμμένα ναρκοπέδια δεν μπορούν να σταματήσουν για πολύ χρόνο την ορμή του αντιπάλου, καθώς έστω και δύσκολα μπορούν να ανοιχτούν σε αυτά δίαυλοι διέλευσης (σκαπανείς, μηχανικό), ας φανταστούμε την ορμή και την ευκολία με την οποία μπορεί να πραγματοποιηθεί διέλευση από την εν λόγω τάφρο. Ιδιαίτερα μάλιστα την στιγμή που στην προκειμένη περίπτωση ο αντίπαλος έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων και σύγχρονα οπλικά συστήματα, πολλά από τα οποία βεβαίως μας είναι άγνωστα (κρυφά χαρτιά) και θα «μας φανερωθούν» την κατάλληλη στιγμή.
Στο σημερινό πεδίο μάχης, όπου η δύναμη πυρός ενός σύγχρονου στρατού είναι τρομακτική, απαιτείται ευέλικτη μορφή άμυνας, η οποία θα συνδυάζει ταυτόχρονα την ευφυΐα της γρήγορης απαγκίστρωσης αλλά και το επιθετικό πνεύμα. Ο δε βασικότερος σημερινός αντικειμενικός σκοπός των χερσαίων δυνάμεων δεν είναι η άμεση και «μαζική» σύγκρουση με την αντίπαλο αλλά στο πως ο αντίπαλος θα εκθέσει όσο το δυνατόν πιο πολλές μονάδες του στην αεροπορία. Ας δει κανείς και το πώς οι Αμερικανοί κατά τον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας το 1999 αναγκάστηκαν να εξοπλίσουν μονάδες του UCK προκειμένου να τις χρησιμοποιήσουν για να "ξετρυπώσουν" τους Σέρβους αμυνόμενους από τις θέσεις τους και να τους εκθέσουν στα πυρά της Νατοϊκής αεροπορίας με καταστρεπτικά αποτελέσματα για τον σερβικό στρατό. Θέλουμε δεν θέλουμε η αεροπορία (βομβαρδιστικά, πύραυλοι αέρος – εδάφους) είναι ο νέος «βασιλιάς της μάχης», και όλοι οι σύγχρονοι στρατοί βασίζονται σε αυτήν.
Ας δούμε επιπλέον ακόμα και το πώς αντιμετώπισαν οι Έλληνες στρατιωτικοί του 1940 την εισβολή των σύγχρονων (τότε) οπλικών συστημάτων των ιταλικών τεθωρακισμένων, αεροπορίας και ειδικών δυνάμεων. Το δόγμα που εφαρμόστηκε τότε ήταν η ευέλικτη άμυνα και απαγκίστρωση μέχρι ο εχθρός να προχωρήσει και να εκθέσει τις μονάδες του στα καταστροφικά πυρά του ελληνικού πυροβολικού, τα πυρά του οποίου έκριναν την τύχη του ελληνοϊταλικού πολέμου υπέρ μας. Η 8η μεραρχία του Χαράλαμπου Κατσιμήτρου και ο συνταγματάρχης πυροβολικού Παναγιώτης Μαυρογιάννης παρέδωσαν άφθαστα μαθήματα τακτικής για εμάς τους μεταγενέστερους, την ίδια περίπου περίοδο μάλιστα που οι υποτίθεται "πιο καταρτισμένοι" στρατιωτικά Γάλλοι κρύβονταν πίσω από την γραμμή Μαζινώ και στη συνέχεια έτρεχαν πανικόβλητοι όταν αυτή κατέρρευσε.
Σήμερα η αεροπορία έχει κατ’ ουσίαν αντικαταστήσει ακόμα και τον άλλοτε «βασιλιά της μάχης»: το πυροβολικό. Τα νέα ραντάρ αντιπυροβολικού και ο συνεχής εκσυγχρονισμός των ειδικών δυνάμεων έχουν περιορίσει τον ρόλο του πυροβολικού σε τέτοιο σημείο ώστε δύσκολα θα μπορέσει να επαναλάβει την εκπληκτική παγίδα των Ελλήνων του 1940. Γι’ αυτό και ο ρόλος του πυροβολικού σήμερα (ως όπλο υποστήριξης άλλωστε και όχι επίθεσης) είναι να προστατεύει – υποστηρίζει τον στρατό ξηράς, καλύπτοντας την επίθεση – υποχώρηση, αποτρέποντας πλαγιοκοπήσεις και δίνοντας τον χρόνο ανασύνταξης από τυχόν αιφνιδιασμούς του αντιπάλου. Η αεροπορία είναι πλέον ο καταλύτης της μάχης και αποτελεί ερωτηματικό (για την πολιτική ηγεσία) γιατί την έχει εγκαταλείψει και συζητά μόνο την απόκτηση χερσαίων οπλικών συστημάτων. Όσο και να έχουν εισχωρήσει τυχόν εχθροί στο ελληνικό έδαφος στον Έβρο, μια σωστή επιδρομή από βομβαρδιστικά στις γραμμές ανεφοδιασμού τους, μπορεί να ανακόψει κάθε προέλαση και να τον οδηγήσει σε υποχώρηση. Για ποιο λόγο άραγε εγκαταλείπεται η ελληνική αεροπορία (βλ και εσπευσμένη απόσυρση ελληνικών βομβαρδιστικών χωρίς να αντικαθίστανται);
Αντιθέτως, όσον αφορά τα νησιά το αμυντικό δόγμα αλλάζει σε σχέση με τον Έβρο, καθώς εκεί η τακτική κατάσταση θα κριθεί όχι στην ευέλικτη γραμμή άμυνας, αλλά στο να μην προλάβει ο όποιος αντίπαλος να αποβιβάσει στρατεύματα στο νησί. Η άμυνα του νησιού θα καθοριστεί από την έγκαιρη καταστροφή του αντιπάλου πριν προλάβει να αποβιβαστεί. Και εδώ ακριβώς βρίσκεται ο ρόλος του σύγχρονου ελληνικού ναυτικού: όχι στο να «κυνηγά» αεροπλάνα ως υποτιθέμενο «αντιαεροπορικό» σύστημα, αλλά στην γρήγορη μετάβαση (με την κάλυψη της αεροπορίας) και καταστροφή των αποβατικών δυνάμεων. Το ναυτικό είναι να πολεμάει το ναυτικό και τις αποβατικές δυνάμεις, δεν είναι για να τα βάλει με την αεροπορία. Όπως επίσης και η καλύτερη άμυνα από επίθεση πεζικού είναι το πεζικό, η καλύτερη άμυνα από επίθεση τεθωρακισμέων είναι τα τεθωρακισμένα κτλ.
Τελειώνοντας με την κριτική στην κατασκευή της τάφρου στον Έβρο δεν θα μπορούσαμε να παραλείψουμε και τα δύο επιπλέον επιχειρήματα που μας παρουσίασαν οι εμπνευστές της. Το πρώτο που έχει να κάνει με την λαθρομετανάστευση μόνο ως αστείο μπορεί να εκληφθεί. Σε λίγο θα μας πουν ότι θα γεμίσουν την τάφρο με νερό και θα βάλουν πιράνχας για να φοβηθούν οι λαθρομετανάστες. Το δεύτερο που έχει να κάνει με την άποψη ότι η τάφρος θα δώσει τον χρόνο επάνδρωσης των ελληνικών (ελλειμματικών από άποψη αριθμού προσωπικού) μονάδων ύστερα από μία αιφνιδιαστική εξ ανατολών εισβολή είναι πιο λογικοφανές, αλλά και πάλι βρίσκεται σε λάθος βάση. Αν οι στρατιωτικοί κρίνουν ότι οι ελληνικές μονάδες δεν μπορούν να επιτελέσουν τα καθήκοντά τους λόγω έλλειψης δυναμικού, τότε πρέπει να διαμαρτυρηθούν έντονα στην πολιτική ηγεσία για το πρόβλημα λόγω άμεσου και σοβαρού κινδύνου για την εθνική μας ασφάλεια. Η έλλειψη επάνδρωσης των μονάδων είναι σοβαρό πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί οργανωμένα και όχι με «τσόντες». Όταν οι εξ ανατολών γείτονες εξοπλίζονται πυρετωδώς και ερεθίζονται ιδεολογικά από την απολαυστική κατά τα άλλα κωμωδία με τον τίτλο "Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής", στην Ελλάδα χρειάζονται δραστικές λύσεις και όχι ημίμετρα.
* Ο Νίκος Παπαγεώργης είναι δικηγόρος και έφεδρος ανθ/γός του πυροβολικού. Οι παραπάνω απόψεις είναι προσωπικές και σε καμία περίπτωση δεν αμφισβητούν την κατάρτιση της ηγεσίας των ενόπλων δυνάμεων.
30 Νοεμβρίου 2012 στις 9:48 μ.μ.
Μια μικρή συμπλήρωση. Οι κανόνες του πολέμου είναι πάντα ίδιοι και δεν αλλάζουν κατά τις ανάγκες της οικονομίας. Η δημιουργική λογιστική, οι περικοπές, τα "μερεμέτια" και η εικονική πραγματικότητα με αριθμητικά κόλπα όταν εφαρμόζεται στην κοινωνία φέρνει πεινασμένους. Όταν όμως εφαρμόζεται στο πεδίο της μάχης φέρνει νεκρούς και αιχμαλώτους.
Αυτοί που κάνουν επικίνδυνες περικοπές στο στράτευμα ας μην βαυκαλίζονται ότι αλλάζοντας την μορφή του στρατεύματος με τις περικοπές θα αλλάξουν (θα γίνουν πιο "ελαστικοί") και οι κανόνες του πολέμου. Οι κανόνες του πολέμου μένουν οι ίδιοι και τιμωρούν.
1 Δεκεμβρίου 2012 στις 2:53 π.μ.
Μα η τάφρος δεν θα εκθέσει τις επιθετικές δυνάμεις του αντιπάλου στα ελληνικά πυρά, από την στιγμή που δημιουργεί ένα σημαντικό κώλυμα; Δεν είναι βέβαια αδιαπέραστο, απλώς επιμηκύνει τον χρόνο που οι εχθρικές δυνάμεις θα χρειαστούν για να περάσουν τα σύνορα.
1 Δεκεμβρίου 2012 στις 6:33 μ.μ.
Η βασικότερη δικαιολογία για την κατασκευή της τάφρου είναι η επιβράδυνση του αντιπάλου μέχρι την επάνδρωση των ελληνικών μονάδων που δεν είναι επαρκώς επανδρωμένες. Το δε ζήτημα που τέθηκε με το άρθρο είναι, ότι αν οι μονάδες στον Έβρο δεν είναι επαρκώς επανδρωμένες τότε έχουμε σοβαρό πρόβλημα που δεν λύνεται με "μερεμέτια" τύπου τάφρου, αλλά με προσλήψεις νέων ΕΠΟΠ, αύξηση της θητείας των κληρωτών κτλ.
Επίσης τέθηκαν και άλλα ζητήματα όπως η εμπέδωση αμυντικού - υποχωρητικού πνεύματος, ο περιορισμός των επιθετικών ενεργειών από ελληνικές μονάδες που θα μπορούσαν να περάσουν στην αντεπίθεση αλλά θα βρουν την τάφρο μπροστά τους, η πλήρης ανεπάρκεια της τάφρου απέναντι σε αλεξιπτωτιστές, ειδικές δυνάμεις μεταφερόμενες με τα δεκάδες σύγχρονα τουρκικά ελικόπτερα και αεροπορία και ακόμα περισσότερο τέθηκε ένας προβληματισμός ως προς την χρήση του πυροβολικού.
Δηλαδή το πυροβολικό δεν πρέπει να είναι το πρώτο όπλο που θα χρησιμοποιηθεί απέναντι σε στρατεύματα που υποτίθεται θα έχουν "βαλτώσει" στην τάφρο, γιατί θα προδώσει την θέση του στον αντίπαλο και θα καταστραφεί πριν προλάβει να υποστηρίξει τα μαχόμενα τμήματα του στρατού, τα οποία θα αφήσει ακάλυπτα.Γιατί ο ρόλος του είναι να υποστηρίζει και όχι να "επιτίθεται".
Εν πάσει περιπτώσει η απορρόφηση των όποιων επιθετικών ενεργειών πρέπει να γίνει από μαχόμενα τμήματα που πρέπει να εμπλακούν (αλληλλοκαλυπτόμενα) στην σύγκρουση και όχι να κρύβονται πίσω από ποτάμια και αυλάκια. Είμαι γενικότερα υποστηρικτής του επιθετικού πνεύματος. Ωστόσο πρόκειται για απλές υποκειμενικές απόψεις από έναν πολίτη που ανησυχεί. Δεν σημαίνει ότι έχω το αλάθητο.
14 Δεκεμβρίου 2012 στις 2:51 μ.μ.
Αγαπητέ κ. Παπαγεώργη.
Σε άλλα σημεία συμφωνώ με την ανάλυσή σας σε άλλα όχι. Σε τελική ανάλυση δεν βλέπω που η ανάλυσή σας έχει άμεση επιρροή από και προς την κατασκευή της τάφρου. Με άλλα λόγια: σωστά τα περισσότερα από αυτά που λέτε,...άμεση συσχέτιση με την τάφρο δεν βλέπω. Επίσης δεν καταλαβαίνω γιατί ο εχθρός θα βρει προκάλυμμα σε μια τάφρο 34 μέτρων την οποία μπορεί να γεφυρώσει μόνο με 7 αναπτυσσόμενες γέφυρες αυτού του μήκους (2 σε χρήση) που έχει στην διάθεσή του και υπό την βροχή των Pz2000 και των Μ109 που θα υφίσταται από ασφαλή απόσταση. (Κοινώς φαινόμενο Bottleneck). Η ναρκοθέτηση? Φυσικά και δεν αποκλείει το ένα το άλλο οπότε .. no reason against. Τα υπόλοιπα θα το δείτε στο ακόλουθο link που σας παραθέτω. Δεν ισχυρίζομαι ότι είμαι γνώστης στρατηγικής. Στο link όμως (το οποίο πολύ πιθανό να το γνωρίζετε ήδη) γίνεται μια πολύ πιο προσεκτική, μεθοδική και εμπεριστατωμένη ανάλυση. Νομίζω ότι απαντάνε και στα περισσότερα από τα ζητήματα που θέτετε (ούτε έχω καμία σχέση με τους συγγραφείς της ούτε και γνωρίζω κανέναν, απλό ενδιαφέρον για την στρατηγική και την άμυνα έχω).
http://www.enkripto.com/2011/08/blog-post_6590.html
Επίσης μια υπενθύμιση: Το επιθετικό πνεύμα το οποίο όλοι μας θέλουμε και από το οποίο όλοι μας έχουμε εμπνευστεί μας οδήγησε στο τραγικότερο λάθος της σύγχρονης ιστορίας (εθνική υποχώρηση). Ανοίγουμε όμως τεράστια συζήτηση και σαφώς ήταν άλλες οι εποχές και τα μέσα τότε. Σήμερα με έναν τελείως διαφορετικά εξοπλισμένο αντίπαλο νομίζω το πράγμα θέλει πολύ περισσότερο προσοχή και από τότε ακόμη. Εν πάσει περιπτώσει επιθετικά ελικόπτερα και ατρακτίδια νυχτερινού πολέμου και τα block 52+ έχουμε και εμείς ώστε να κάνουμε επιλεκτικές επιθετικές ενέργειες εκεί που πρέπει (και καλά κάνουμε και τα έχουμε). Έχουμε κατάλληλες διατάξεις για επιθετικό πόλεμο οι οποίες όμως λόγω κρίσης τείνουν να ατροφήσουν. Άλλο θέμα ανοίγει τώρα, επίσης ΔΕΝ είναι της παρούσης. Πλιν όμως η οικονομία είναι πεπερασμένη, δεν έχουμε τους άπειρους πόρους. Είμαστε (θέλουμε δεν θέλουμε budget limited) και πρέπει να κάνουμε μόνο τις βέλτιστες αγορές. (Ο τόνος πάει στο Μόνο). Επανέρχομαι στο θέμα επιθετικού πολέμου: Ναι! Αλλά με πολύ προσοχή όμως. Διότι αν χάσεις έστω και 1 μέτρο εδάφους πολύ πολύ δύσκολα το ανακτάς. Θες πολλαπλάσια προσπάθεια και ίσως οπισθοχώρηση και γενική ανασύνταξη και πάλι ίσως μετά από πολύ χρόνο και με την προϋπόθεση ότι έχεις βάθος και τεράστιες εφεδρείες πίσω. (Στοιχεία που είχαν οι διαμελισμένοι μεν (πολιτικά και στρατιωτικά) πλην όμως πολύ καλά υποστηριζόμενοι Τούρκοι πριν την υποχώρησή μας το 1922). Επίσης δεν νομίζω κάποιος θα έστελνε μονάδες στο διάκενο μετά την τάφρο (ακόμα και Ειδ. Δυν.) τουλάχιστον αν δεν ήταν απόλυτα απαραίτητο εκτός και αν τους είχε ξεγραμμένους από πριν (ξεγραμμένοι είναι το όνομά τους ούτως ή άλλως, αλλά μιας και τίθεται το ζήτημα της επιβίωσής τους από τον εγκλωβισμό τους λόγω τάφρου... γι ' αυτό το αναφέρω).
Καταλαβαίνω έθεσα πολλά ανάκατα ζητήματα. Περισσότερα και πιο μεθοδικά όμως στο link...
Σας ευχαριστώ για την φιλοξενία.
14 Δεκεμβρίου 2012 στις 3:16 μ.μ.
Μέρος Β: 1940. Το επιχείρημά σας μάλλον ενισχύει παρά αποδυναμώνει την κατασκευή της τάφρου. Όπως είπατε και εσείς... "Το δόγμα που εφαρμόστηκε τότε ήταν η ευέλικτη άμυνα και απαγκίστρωση μέχρι ο εχθρός να προχωρήσει και να εκθέσει τις μονάδες του στα καταστροφικά πυρά του ελληνικού πυροβολικού, τα πυρά του οποίου έκριναν την τύχη του ελληνοϊταλικού πολέμου υπέρ μας". Και εξηγώ το αυτονόητο: Η τάφρος δεν είναι βουνά της Πίνδου σε ότι αφορά την προκάλυψη. Δεν μπορεί να καλυφθεί ο εχθρός σε μια τάφρο. Είναι όμως περισσότερο από βουνά της Πίνδου σε ότι αφορά την διακοπή της εχθρική ορμής και επέλασης. Διότι δεν την διαπερνάει με τις επίγειες μονάδες με 70 Χλμ/ώρα. Αεροπλάνα και ελικόπτερα να την διαπεράσει? Ναι! Βεβαίως! Αλλά ο πόλεμος που θα διεξαχθεί στον αέρα είναι ούτως ή άλλως διαφορετικός και δεν έχει καμία συσχέτιση με την τάφρο αυτή καθ' αυτή. Έχουμε εντελώς διακριτά και διαφορετικά μέσα για την διεξαγωγή του αγώνα στον αέρα: Π.Α. + Αttack Heli. + Anti Aircraft units (short range + medium range). Μάλλον οι μονάδες αλεξιπτωτιστών του εχθρού θα εγκλωβιστούν στο δικό μας μέρος όταν θα τελειώσουν τα αποθέματά τους εφόσον ΔΕΝ θα έχουν υποστήριξη από Logistics από Τουρκία λόγω ΤΑΦΡΟΥ.
Σε ότι αφορά τα νησιά συμφωνώ με το δόγμα καταστροφή ΠΡΙΝ την αποβίβαση. Αυτό είναι πέραν κάθε αμφιβολίας δόγμα. Πλιν όμως κάποιες ναυτικές μονάδες (πλοία) είναι τεχνικά ειδικευμένες στον αντιαεροπορικό αγώνα και κάποιες στην καταστροφή των naval forces του εχθρού διότι αν ΔΕΝ ήταν έτσι κάποιος από τους 2 αγώνες θα έβαινε σαφώς εις βάρος μας.... Και σαφώς είναι απαραίτητη η διατήρηση και των 2 ειδών όπως είναι σήμερα και καλώς είναι.
15 Δεκεμβρίου 2012 στις 4:31 μ.μ.
Καταρχήν, αφού σας ευχαριστήσω για τα εμπεριστατωμένα σχόλιά σας πρέπει να σας πω ότι αφορμή για το άρθρο μου υπήρξε σχετικό άρθρο στο έγκυρο παριοδικό "ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ" τεύχος Δεκεμβρίου 2012, στο οποίο ο αρθρογράφος Χρήστος Μακρής μετά από σοβαρές αναλύσεις καταλήγει: "Γιατί όμως ένα "αυλάκι" θα κάνει τόση διαφορά;.... "το μεγαλύτερο ατού των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων και αντίστοιχα το μεγαλύτερο μειονέκτημα των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων είναι η διαφορά στην επάνδρωση των μονάδων" ..... "επιτυγχάνεται η πλήρης καθυστέρηση της διάβασης μετά τον Έβρο και της δεύτερης τάφρου"...."θα δώσουν τον χρόνο για να συμπληρωθούν οι μονάδες με τον απαραίτητο αριθμό ανδρών που χρειάζονται".
Επομένως, ένα μεγάλο μέρος των υποστηρικών της τάφρου παραδέχεται ότι η τάφρος δεν κατασκευάστηκε για ΑΜΥΝΤΙΚΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ, αλλά για καθυστέρηση μιας αιφνιδιαστικής τουρκικής εισβολής μέχρι να επανδρωθούν οι ΕΛΛΕΙΠΩΣ επανδρωμένες ελληνικές μονάδες. Με το δε άρθρο θέλησα να τονίσω ότι οι ελλειπώς επανδρωμένες μονάδες δεν μπορούν να καλυφθούν με τάφρους αλλά με σοβαρές επιλογές όπως η αύξηση της θητείας και των προσλήψεων των ΕΠΟΠ.
Επίσης, με τον όρο “επιθετικό πνεύμα” εννοούσα “ενεργητική άμυνα” και παρέθεσα κάποια ζητήματα τακτικής χρήσης πυροβολικού, ύστερα από αυτά που διδάχθηκα (Δεκέμβριος 2004-Απρίλιος 2005) στην Σχολή Πυροβολικού από σοβαρούς αξιωματικούς, οι οποίοι ήταν κατηγορηματικοί ότι το πυροβολικό δεν χρησιμοποιείται ποτέ από μόνο του, γιατί είναι εύκολο να προδώσει την θέση του και να καταστραφεί. Στην περίπτωση της τάφρου οι Τούρκοι θα μπορούσαν να εφαρμόσουν παραπλανητικές επιθέσεις στρατευμάτων στην τάφρο, ώστε να μας κάνουν να ρίξουμε με πυροβολικό προκειμένου να αποκαλύψουμε μόνοι μας την θέση του και να το εκθέσουν στην τουρκική αεροπορία. Μην ξεχνάμε ότι στον β πόλεμο του Ιράκ η τακτική των Αμερικανών ήταν η καταστροφή του ιρακινού πυροβολικού πριν την γενική είσβολή. Όποιον βλέπουμε να πλησιάζει τα σύνορα ΔΕΝ ΞΕΚΙΝΑΜΕ ΝΑ ΤΟΝ ΧΤΥΠΑΜΕ με το πυροβολικό. Το πυροβολικο ούτε απεριόριστες δυνατότητες να κρύβεται έχει (ιδιαίτερα απέναντι στην αεροπορία), ούτε ατελείωτες οβίδες.
Η Ελλάδα έχει την τύχη να διατηρεί υψηλού επιπέδου αξιωματικούς στον στρατό, οι οποίοι γνωρίζουν τα πάντα και εγώ δεν κάνω τον έξυπνο. Επειδή λοιπόν γνωρίζουν όλα όσα λέμε, φοβάμαι ότι η τάφρος δεν ήταν προϊον ΤΑΚΤΙΚΗΣ, αλλά προϊόν ΑΝΑΓΚΗΣ για έναν στρατό που καταρρέει (από άποψη όπλων και αριθμού δυναμικου) μήπως και καθυστερήσουμε λίγο τον αντίπαλο, μήπως και του προκαλέσουμε κάποιες απώλειες (για την τιμή των όπλων) πριν υποχωρησουμε απέναντι σε μία υπεροπλία που τρομοκρατεί και τον πιο αισιοδοξο. Ίσως υπάρχει και ο κίνδυνος εκ των μετόπισθεν προσβολής των ελληνικών τμημάτων (βλ δράση του τουρκικού προεξενείου), οπότε οι Έλληνες αξιωματικοί έκαναν την τάφρο προετοιμαζόμενοι για διμέτωπο αγώνα.
Τελικά, ίσως η τάφρος υποδηλώνει σημάδια αδυναμίας των ενόπλων δυνάμεων που θα κάνουν τους Τούρκους να πανηγυρίζουν παρά να φοβούνται.
16 Δεκεμβρίου 2012 στις 10:50 μ.μ.
Α) Κατ'αρχάς στο βασικό σας σημείο (αύξηση θητείας): ναι σε όσους δεν έχουν αναβολή λόγω σπουδών. Προσλήψεις ΕΠΟΠ μόνο όσοι είναι απολύτως απαραίτητοι. Μάλλον να φύγουν από γραφεία και στρατόπεδα σε αστικά κέντρα θα ήταν καλύτερα. Και πάλι όμως δεν βλέπω γιατί όχι τάφρος. Ψυχολογικά ίσως θα μπορούσε να πει κανείς ότι οι Τούρκοι μπορούν πλέον να αρχίσουν να σκέφτονται έτσι (ότι δηλαδή να ..οι Έλληνες έχουν αρχίσει και πανικοβάλλονται και κάνουν χαντάκια κλπ. κλπ.). Αυτό εμάς ίσως όμως και να μας συμφέρει. (Να νομίζουν ότι είμαστε αδύναμοι ψυχολογικά και στρατιωτικά). Βέβαια,.. δεν ξέρω τι ακριβώς σημαίνει η τάφρος για αυτούς. Πιστέψτε με όμως οι Τούρκοι είναι απόλυτα ενήμεροι για το δίκτυο άμυνας που έχουμε εκεί και όπως ίσως γνωρίζετε (και ίσως να είδατε και στο link που παρέθεσα) είναι το πιο πυκνό δίκτυο άμυνας στην Ευρώπη. Μπορεί να είναι σύστημα 3άδας (3 ταξιαρχίες ανά μεραρχία) αλλά αυτό ακριβώς είναι κάτι που προκύπτει εξ' ανάγκης. Διότι δυστυχώς δεν είμαστε πολλοί και πλέον δεν έχουμε ούτε χρήματα. Ούτε εφεδρείες. Βάθος άμυνας = 0. Μακάρι να ήμαστε 70.000.000 και να είχαμε χρήματα για να κάνουμε δομή άμυνας σε τετράδες. Αλλά δυστυχώς, δεν τα έχουμε. Και έτσι αναγκαστήκαμε και ρίξαμε το βάρος στα σύνορα σε ένα πυκνό δίκτυο, θυσιάζοντας μοιραία το βάθος. (Κανονικά θα έπρεπε να έχουμε τετράδες ώς την Θεσ/νίκη για να έχουμε ελπίδες). Το γεγονός της απαίτησης χρόνου για τις πρώτες ώρες είναι αλήθεια. Και δεν μπορεί να αλλάξει. Θέλουμε δεν θέλουμε αυτόν το χρόνο τον χρειαζόμαστε. Δεν ξέρω αν δείχνει ή όχι αδυναμία, πλην όμως είναι αυτός καθ' αυτός (ο χρόνος) μια υπαρκτή ανάγκη. Τώρα σε ότι αφορά τις αποκαλύψεις των θέσεων του πυροβολικού: Αυτό να με συγχωρείτε αλλά χωράει πολύ νερό στην συζήτηση. Τότε γιατί το έχουμε? Κάποια στιγμή θα πρέπει να ρίξει και αυτό το έρμο το πυροβολικό. Δηλαδή το πήραμε να το φυλάμε στα tols? Αλλά έξυπνα, τη στιγμή που πρέπει. Δεν θα παραπλανηθούμε από 5 Μ113 στην άλλη μεριά της τάφρου ... αλλά αν έχουν κατεβάσει μια μεραρχία και 45 χωματουργικά και αρχίσουν να μπαζώνουν τον Έβρο... ε αυτό κάτι θα λέει. Και δηλαδή τι μας λένε? Ότι αν δεν υπήρχε η τάφρος δεν θα μπορούσαν να κάνουν παραπλανητικές κινήσεις ώστε να ρίξουμε με το ΠΒ και τελικά να αποκαλύψουμε τις θέσεις του άθελά μας? Δεν το καταλαβαίνω καθόλου, -με συγχωρείτε- το που φταίει η τάφρος...
Και στο τέλος τέλος ο πόλεμος γνωρίζουμε όλοι ότι είναι συνεργικός. Αν κάνεις το Α κάνω το ΑντιΑ. Αν κάνεις το ΑντιΑντιΑ κάνω το ΑντιΑντιΑντιΑ κ.ο.κ. Αν γνωρίσουν τις θέσεις μας (που ούτως ή άλλως κάποια στιγμή θα το κάνουν) τότε θα επιτεθούν μοιραία. Γι' αυτό το λόγο έχουν τα δικά τους F16 block 52+ και τα επιθετικά τους ελικόπτερα και για αυτό ακριβώς το λόγο εμείς έχουμε τα Crotals και τα υπόλοιπα SHORADS μας. Και αν περάσουν την τάφρο? Ε γι' αυτό έχουμε 810 σύγχρονα άρματα με 120άρια πυροβόλα και καμιά 300 πυροβόλα ευθείας βολής αυτοκινούμενα. Δεν το περνάς έτσι αυτό το δίκτυο. Το σκέφτεσαι. Και το σκέφτεσαι διπλά όταν έχεις και 2 ποτάμια (για το τι σε περιμένει αν τα περάσεις τα ποτάμια και μάλιστα τη στιγμή που εμείς ξέρουμε σπιθαμή προς σπιθαμή το δικό μας terrain). Το νόημα είναι να νομίζει ο αντίπαλος ότι είσαι πτώμα, αλλά αν επιχειρήσει κάτι ... στο ένα γερό χαστούκι που θα ρίξει να φάει ένα μεγαλύτερο. Και βέβαια στην αεροπορία τους (285 α/φ) 3 gen έχουμε και εμείς 239 3 gen. Και 20 επιθετικά ελικόπτερα με 16 Hellfire το καθένα που πετάνε νύχτα με καταιγίδα. Τα άρματά τους είναι υποψήφια για καψαλισμένο scrap.. όλα, εκεί όταν κολλήσουν μεταξύ Έβρου - τάφρου. Δεν μπορούν να τα αγνοήσουν όλα αυτά. Και για αυτό το λόγο δεν θα το τολμήσουν ποτέ ΛΟΓΩ της τάφρου. Υπενθυμίζω ότι ή άμυνά μας γίνεται πριν περάσουν τον Έβρο και όχι μετά τον Έβρο και πριν την τάφρο!!! Δεν μας παίρνει να χάνουμε ούτε 1 μέτρο.
16 Δεκεμβρίου 2012 στις 10:51 μ.μ.
Β) Ωραία.. έχουν 1.3 προς 1 και το πλεονέκτημα της πρώτης κίνησης. Θα κάνουν την έκπληξη με τον ένα ή άλλο τρόπο. Ας τους μειώσουμε λοιπόν τους τρόπους και τις επιλογές. π.χ. Δεν μπορούν πλέον να περάσουν με 70 χλμ / ώρα οι ορδές τους (1500 άρματα) προς την Θεσ/νίκη. Εκτός πλέον και αν έχουν ανακαλύψει τρόπο να ίπτανται να άρματά τους και τα ΤΟΜΠ τους για 35 μέτρα... τι να πω. Το 1940 ο φον Μανσταιν με τον ελιγμό του Σεντάν (λένε ότι ο ίδιος ο Χίτλερ τον εμπνεύστηκε) πέρασε τελικά τον Μεύση. Αλλά στο σημείο που πέρασε πρώτος ο Γκουντέριαν, οι Γάλλοι είχαν κάτι φρουρές με τουφέκια μόνο... Και τρέχαν αγωνιωδώς τελευταία στιγμή να καλύψουν τα κενά... Εμείς την ξέρουμε την ιστορία. Αυτοί ξέρουν ότι την ξέρουμε. Θα σκαρφιστούν ούτως ή άλλως κάτι πρωτότυπο. Ε... μάντεις δεν είμαστε. Ας τους μειώσουμε τις επιλογές λοιπόν. Νομίζω έτσι κάπως το σκέφτηκε ο στρατηγός Φραγκούλης το πράγμα όταν άρχισε τα σκαψίματα το 2007.
Όλοι ξέρουμε ότι αν είναι να κάνουν κάτι θα το κάνουν στο Καστελόριζο λόγω ΑΟΖ και 1 τρισ Ευρώ στη Μεσόγειο από υδρογονάνθρακες (αν αληθεύουν οι εκτιμήσεις των επιστημόνων). Ο Έβρος μάλλον αδιάφορος τελείως τους είναι. Καμιά ομοβροντία θα ρίξουν εκεί για αντιπερισπασμό. Αλλά και πάλι, δεν νομίζω ότι χάνουμε κάτι με το οχυρωματικό της τάφρου. Ας το εκεί να υπάρχει για να' μαστε ήσυχοι... παραγγελίες, υπερτιμολογήσεις και μίζες δεν έχει. Σκάψιμο από το Μηχανικό μόνο έχει, που μπορεί να χρησιμέψει και ως αντιπλημμυρικό. Μη με παρεξηγήσετε,.. δεν είμαι κανας φανατικός "ταφρικός" (σικ). Διαισθητικά μάλλον το υποστηρίζω. Εννοείται ότι αν πεισθώ για την αχρηστία του τότε ευχαρίστως τα αναιρώ όλα.
Υ.Γ. Συγχωρήστε μου την πολυλογία. Απλό ενδιαφέρον είναι. Για να είμαι ειλικρινής δεν τα βλέπω πολύ καλά τα πράγματα αλλά εξακολουθώ να έχω εμπιστοσύνη στους αξιωματικούς οι οποίοι στην πλειονότητά τους είναι αξιολογότατα άτομα. Τώρα εμείς μπορεί να λέμε και λίγο ανοησίες και να τα βλέπει κανείς και να γελάει. Ελπίζω αν έρθει ποτέ εκείνη η ώρα (ΦΕΥ και πάλι ΦΕΥ) να μας βοηθήσει λίγο το ρωμαίικο το γονίδιο και να κάνουμε πάλι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο το θαύμα μας. Ευχαριστώ για τη φιλοξενία και συγνώμη για την κατάχρηση χώρου!
17 Δεκεμβρίου 2012 στις 10:07 μ.μ.
Καμία πολυλογία. Και οι δύο μας εκφράζουμε απλές απόψεις λόγω ανησυχίας και μόνο και υπερασπιζόμαστε δύο (πιθανούς) τρόπους άμυνας.
Εγώ είμαι υπέρ της άμεσης επαφής πεζικού και τεθωρακισμένων με τον αντίπαλο με την υποστήριξη του πυροβολικού (το οποίο θα δημιουργεί ρήγματα που θα εκμεταλλευθούν τα χερσαία τμήματα) και εσείς (αν κατάλαβα καλά) είστε υπέρ της καθυστέρησης επαφής των χερσαίων τμημάτων με τον αντίπαλο (μέσω τάφρου) και την προσπάθεια φθοράς του με κύριο μέσο το πυροβολικό, από μόνο του. Στην "άμεση" επαφή που αναφέρω συμπεριλαμβάνω και αντεπιθέσεις ακόμα και με διάβαση του ποταμού Έβρου από εμάς.
Κατ' εμέ η αριθμητική υπεροπλία των Τούρκων επιτάσσει την ΑΜΕΣΗ επαφή με τον επιτιθέμενο με χερσαία τμήματα (ευνοούμαστε από το σχετικά μικρό μήκος ττου μετώπου στον Έβρο), γιατί ο πόλεμος φθοράς ευνοεί ΠΑΝΤΑ αυτόν που υπερέχει αριθμητικά. Άποψή μου είναι.
Επίσης εγώ υποστηρίζω ότι σε πιθανή αντιπαράθεση με την Τουρκία, το κύριο βάρος της επίθεσης θα το ρίξουν οι Τούρκοι στον Έβρο (και δευτερευόντως στα νησιά), ενώ εσείς υποστηρίζετε ότι η κύρια εισβολή θα γίνει σε κάποιο νησί. (βλ. σχετικό άρθρο μου "ένα ψυχογράφημα των Τούρκων").
Έτσι κι αλλιώς, όλες οι απόψεις για ένα τόσο σοβαρό ζήτημα και με τον κίνδυνο εξ ανατολών να γίνεται όλο και μεγαλύτερος, πιστεύω, ότι είναι γόνιμες και καμία δεν διεκδικεί το αλάθητο.
18 Δεκεμβρίου 2012 στις 2:20 μ.μ.
Ακριβώς... ούτως ή άλλως την έκπληξη θα μας την κάνουν αν αποφασίσουν να επιτεθούν, οπότε είτε επιτεθούν στα νησιά είτε στον Έβρο, κάτι πρωτότυπο θα σκαρφιστούν.
Μια διόρθωση μόνο να κάνω σχετικά με την επιγραμματική περιγραφή σας επί των απόψεών μου. Δεν εννοούσα φθορά του αντιπάλου χρησιμοποιώντας μόνο το πυροβολικό μας. Αλλά ΚΥΡΙΩΣ χρησιμοποιώντας τα ΑΗ-64A+ ή D-Longbow. Εκεί νομίζω θα παιχτεί όλο το παιχνίδι. Και αν σε κάτι δεν θα ήμουν φειδωλός σε παραγγελίες θα ήταν ακριβώς σε αυτό το σύστημα. Φυσικά δεν νομίζω πλέον να έχουμε οικονομική δυνατότητα για επιπρόσθετα. Τα 12 τελευταία τα αφήναμε να σαπίζουν κοντά σε θάλασσα και όχι χωρίς να πληρωθεί με αίμα αυτό (2 σοβαρά ατυχήματα, άραγε πλήρωσε κανείς για αυτό? τεράστιες οι ευθύνες και της Boeing εδώ...τι να πω, όπου φτωχός και η μοίρα του να πω? Τέλος πάντων κάτι τέτοιο). Υπηρέτησα σε αυτά τα ελικόπτερα ως τεχνικός υπόλογος στην θητεία μου και τα γνωρίζω. Είναι απίστευτο όπλο. Αλλά δεν το υποστηρίζω για αυτό το λόγο, όσο διότι σε όλες τις πρόσφατες αντιπαραθέσεις διεθνώς κάνει όλη τη "βρωμο-δουλειά" αθόρυβα, αξιόπιστα και ουσιαστικά. Ακόμα και απέναντι στον πιο δύσκολο αντίπαλο (ομάδες ανταρτών). Με την pop-up-terrain masking ιδιότητά του (εμφανίζομαι για λίγο, λοκάρω ρίχνω helfire, ξανα-βουτάω πίσω από το λοφάκι) προστατεύεται από τα περισσότερα γνωστά shorads και στινγκερς. Είναι ένας αληθινά επιθετικός και σημαντικός πολλαπλασιαστής ισχύος που μπορεί να γυρίσει το παιχνίδι (το επιθετικό μάλιστα παιχνίδι). Και ναι σωστά το είπατε. Με αυτά πρωταρχικά + το ΠΒ (σε επιλεκτική πολύ προσεκτική χρήση και πάντα σε κίνηση), καθυστέρηση και φθορά του αντιπάλου, ούτως ώστε αν και εφόσον καταφέρει να περάσει από την εδώ μεριά να είναι τόσο αποδυναμωμένος ώστε με τα άρματα μάχης να αρχίσει πλέον το contact αλλά με καλές πιθανότητες υπέρ μας. Ή με λίγη τύχη να έχει φθαρεί αρκετά ώστε τελικά να ΜΗΝ τολμήσει να περάσει καν γιατί θα καταλάβει ότι θα είναι και αποδυναμωμένος αλλά και εγκλωβισμένος λόγω τάφρου. Αυτό θα ήταν το ιδανικό.
Προφανώς και εγώ δεν διεκδικώ το αλάθητο όπως και κανείς μας. Αυτά συζητιούνται και προφανώς τα γνωρίζουν καλά (ως επιλογές) οι αξιωματικοί μας. Και φαντάζομαι πως (υπόθεση κάνω) όλα τα σενάρια μπορούν να αλλάξουν από τη μία στιγμή στην άλλη, διότι τα πράγματα σπάνια εξελίσσονται όπως τα σχεδιάζει κανείς....
21 Δεκεμβρίου 2012 στις 5:30 μ.μ.
Η δική μου ταπεινή άποψη είναι οι ΤΕΔ θα επιτεθούν εξ ίσου δε όλο το μήκος του μετώπου! Αυτή είναι πάντοτε η σοφή επιλογή εκείνου που έχει σαφές αριθμητικό πλεονέκτημα έναντι του αντιπάλου του, καθώς ο αμυνόμενος δεν θα μπορέσει να διαθέσει επαρκείς δυνάμεις για να καλύψει όλο το μέτωπο του πολέμου. Συνεπώς, οι ενέργειες των ΤΕΔ θα είναι εξ ίσου σοβαρές από τον Έβρο μέχρι την Κύπρο, ώστε η ΠΑ και το ΠΝ να μην δυνηθούν να καλύψουν τα κενά και να εισχωρήσουν σε κάποιο σημείο στην ελληνική επικράτεια, ώστε γρήγορα η φοβισμένη πολιτική μας ηγεσία (το ξέρουν καλά αυτό!) να ζητήσει ανακωχή με δυσμενείς όρους.
21 Δεκεμβρίου 2012 στις 5:39 μ.μ.
Όσον αφορά στην τάφρο τώρα: πρόκειται για ευφυές κατασκεύσμα με τριπλή δράση: εν καιρώ ειρήνης αποθαρρύνει τους λαθρομετανάστες και δημιουργεί ένα δεύτερο κανάλι μεταφοράς και σύνδεσης με την Βουλγαρία, ενώ εν καιρώ πολέμου θα καθυστερήσει τις ΤΕΔ μέχρι να προετοιμαστούν οι ΕΕΔ. Είναι πολύ σημαντικός ο χρόνος για τον αμυνόμενο γιατί πάντα κυλάει σε βάρος του επιτιθέμενου. Ο Έβρος θα είναι ο πρώτος βασικός στόχος των ΤΕΔ για πολιτικούς λόγους, καθώς η Τουρκία ανοικτά πλέον εποφθαλμιά εδαφικά την περιοχή αυτή. Για τούτο επενδύει και τόσα χρήματα στο Τουρκικό Προξενείο στην Κομοτηνή. Δεν μπορεί να είναι τυχαία η ενίσχυση των ΤΕΔ με δεκάδες κινητά πορθμεία, γεφυροφόρα άρματα, ακόμη και με ειδικά οχήματα που επιστρώνουν ταχύτατα το λασπώδες έδαφος προκειμένου να κινούνται απρόσκοπτα τα βαρέα άρματα μάχης, ενώ δοκιμάζονται και hovercrafts προς τούτο!!! Αυτοί εξοπλισμοί στρέφονται αποκλειστικά κατά της Ελλάδος!!! Τέτοια προμήθειες θεωρούνται πολυτελείς ακόμη και από στρατούς πολύ μεγάλων δυνάμεων! Οι στοχεύσεις της νεο-οθωμανικής Τουρκίας έχουν προδοθεί εδώ και καιρό από τον Τ. Ερτογάν και τον Α. Νταβούτογλου και δεν περνάει ημέρα που να μην τις επιβεβαιώνουν με ενέργειες και δηλώσεις. Είναι φρόνιμο για την Ελλάδα να προβεί σε ενέργειες για την παντοειδή θωράκιση και καθυστέρηση του εχθρού σε Έβρο, νησιά και Κύπρο.
3 Ιανουαρίου 2013 στις 9:48 μ.μ.
Εγώ πάντως, κατά την ταπεινή μου πάντα άποψη, δεν καταλαβαίνω γιατί λαμβάνουμε δεδομένο ότι οι όποιοι εξ ανατολών αντίπαλοι θα καταστρώσουν σχέδια επίθεσης σε όλο το μήκος των 130 χλμ της τάφρου.
Ήδη μου έρχεται στο μυαλό ένα πιθανό σχέδιο εξ ανατολών εισβολής- αχρήστευσης της τάφρου: δύο ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΕΣ επιθέσεις - απόπειρες διάβασης της τάφρου ΣΕ ΔΥΟ ΜΟΝΟ ΣΗΜΕΙΑ, ένα στον Βορρά και παράλληλα ένα στον Νότο. Αν έστω και σε ένα από αυτά τα σημεία γίνει διάβαση της τάφρου τότε ΑΧΡΗΣΤΕΥΕΤΑΙ ΟΛΟΚΛΗΡΗ με κίνδυνο παγίδευσης των αμυνόμενων ελληνικών μονάδων.
Εξακολουθώ να επιμένω στην επιθετική άμυνα (άμεση διενέργεια αντεπιθέσεων και μεταφορά της σύγκρουσης όσο πιο ανατολικά γίνεται) και όχι στο αμυντικό πνεύμα της τάφρου.