Αιθαλομίχλη και καύση ξύλων/Pellets για θέρμανση

Πρόλογος

Posted by Christos Samaras

29.12.2012, http://www.myengineeringworld.net/2012/12/pellets.html

[1] Σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 18 της Οδηγίας 2008/50/ΕΚ: «ΑΣ10» είναι: τα σωματίδια που διέρχονται διά στομίου κατά μέγεθος διαλογής, όπως ορίζεται στη μέθοδο αναφοράς για τη δειγματοληψία και μέτρηση ΑΣ10 (EN 12341), με αποτελεσματικότητα 50% ως προς τη συγκράτηση των σωματιδίων αεροδυναμικής διαμέτρου 10 μm.
Σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 18 της Οδηγίας 2008/50/ΕΚ: «ΑΣ2,5» είναι τα σωματίδια που διέρχονται διά στομίου κατά μέγεθος διαλογής, όπως ορίζεται στη μέθοδο αναφοράς για τη δειγματοληψία και μέτρηση ΑΣ2,5  (EN 14907), με αποτελεσματικότητα 50% ως προς τη συγκράτηση των σωματιδίων αεροδυναμικής διαμέτρου 2,5 μm. Πρβλ. γενικά Α. Καλλία/Κ. Σαμαρά, Ατμοσφαιρική ρύπανση και κλιματική αλλαγή. Πηγές -Επιπτώσεις – Νομικό πλαίσιο, 2007, σ. 46 επ.

[2] Πρβλ. ενδεικτ.: N. L. Mills / H. Törnqvist / M. C. Gonzalez/  E. Vink/ S. D. Robinson/ S. Söderberg / N. A. Boon/ K. Donaldson / T. Sandström / A. Blomberg / D. E. Newby: Ischemic and Thrombotic Effects of Dilute Diesel-Exhaust Inhalation in Men with Coronary Heart Disease, New England Journal of Medicine (N Engl J Med), Vol. 357, σ. 1075-1082, 13.Sept. 2007, Νr. 11. Σημειώνεται χαρακτηριστικά ότι κάθε αύξηση της τιμής ΑΣ κατά 10 μg/m³ ισοδυναμεί με μέση αύξηση της τάξης του 76% των πιθανοτήτων θανάτου από καρδιακή πάθηση ή από εγκεφαλικό σε ευαίσθητες ομάδες πληθυσμού. Πρβλ. επίσης  R. Atkinson/ H. R. Anderson / J Sunye / J. Ayres /  M. Baccini /  J. M. Vonk /  A Boumghar /  F. Forastiere /  B. Forsberg /  G. Touloumi /  J. Schwartz /  K. Katsouyanni: Acute Effects of Particulate Air Pollution on Respiratory Admissions:Results from APHEA 2 Project, Αmerican Journal of Respiratory Critical Care Medicine (Am. J. Respir. Crit. Care Med)., Vol. 164, Nr. 10, Nov. 2001, σ. 1860 επ., Α. van Mark / R. Kessel / R. Pleimes / T. Welte / D. A. Groneberg, Umwelt und Lunge – Aktuelle Aspekte, ASUMed 2007, σ. 16 επ., Α. Καλλία / Κ. Σαμαρά, όπ.π., 2007, σ. 52 επ. Πρβλ. επίσης για περαιτέρω παραπομπές http://www.americanheart.org/presenter.jhtml?identifier=4419

[3] Βundesumweltamt: Hintergrundpapier zum Thema Staub/Feinstaub (PM), Berlin 2005, Α. van Mark / R. Kessel / R. Pleimes / T. Welte / D. A. Groneberg, όπ.π., ASUMed 2007, σ. 19 επ.

[4] Πρβλ. σχετικά  Special Report: The politics of breathing, Nature, Vol. 444 της 16ης Νοεμβρίου 2006, σ. 248 επ. C. Pope / D. Dockery: Health effects of fine particulate air pollution: Lines tha connect, J Air and Waste Management Association, Vol. 56, 2006, σ. 709 επ., R. Atkinson/ H. R. Anderson / J Sunye / J. Ayres /  M. Baccini /  J. M. Vonk / A Boumghar / F. Forastiere /  B. Forsberg /  G. Touloumi /  J. Schwartz /  K. Katsouyanni, όπ.π., Am. J. Respir. Crit. Care Med., Vol. 164, Nr. 10, Nov. 2001, σ. 1860-1866, F. Lipfert / R. Wyzga: Air Pollution and mortality: the implications of uncertainties in regression modeling and exposure measurement, Journal of the Air and Waste Management Association (J Air Waste Manag Assoc), Vol. 47, 1997, σ. 513 επ.

[5]F. Lipfert / R. Wyzga, όπ.π., J Air Waste Manag Assoc, Vol. 47, 1997, σ. 513 επ., Α. Καλλία / Κ. Σαμαρά, όπ.π., 2007, σ. 54.

[6] U. Lahl / U. Steven, Feinstaub ein gesundheitspolitische Herausforderung, Pneumologie 2005, σ. 704 επ., T. Gerhold / M. Weber, Verschärfung von Immissionsswerten durch EG-Richtlinien, NVwZ 2000, σ. 1138 επ., 1139. Ειδικά για την επικινδυνότητα των ΑΣ2,5 πρβλ. ενδεικτικά την εκτίμηση υπ’ αριθμόν 11 του Προϊμίου της Οδηγίας 2008/50/ΕΚ «για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα και καθαρότερο αέρα για την Ευρώπη», Α. Καλλία-Αντωνίου, Η νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αντιμετώπιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και η εφαρμογή της στην Ελλάδα, ΠερΔικ 2006, σ. 241.

[7] Πρβλ. τα συνοπτικά συμπεράσματα της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας για το Περιβάλλον (Εuropean Environment Agency: http://www.eea.europa.eu/themes/human/about-environment-and-health,. Πρβλ. επίσης παράθεση παρεμφερών στοιχείων http://www.eea.europa.eu/themes/air/about-air-pollution, Μ. Τράτσα, Αναπνέουμε φονικά μικροσωματίδια, Το Βήμα 25/3/2006, σ. Α34 http://tovima.dolnet.gr/print_article.php?e=B&f=14722&m=A34&aa=1, Ε. Ελευθεριάδου, 6 μήνες ζωής αφαιρεί η ρύπανση, Τα Νέα, 09.09.2008, http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&ct=1&artId=86002 .
—————————————————————————

Η αιθαλομίχλη «πνίγει» την Αθήνα

28 Φεβρουαρίου 2013 | 22:44. Κοινωνία
Τις δραματικές συνέπειες που έχουν για την ατμόσφαιρα και το περιβάλλον τα σωματίδια που παράγονται από την καύση του ξύλου στα τζάκια και τις ξυλόσομπες, με βάση το μέγεθός τους και τη χημική τους σύσταση αναφέρουν επιστήμονες στα συμπεράσματα έρευνάς τους.
Σύμφωνα με το πείραμα που οργανώθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος ΕΣΠΑ -ΘΑΛΗΣ, τα σωματίδια, είναι το ίδιο επικίνδυνα για την ανθρώπινη υγεία με τα σωματίδια από την κυκλοφορία των οχημάτων και τις άλλες πηγές καύσης. Οι επί ένα μήνα μετρήσεις των επιστημόνων δείχνουν το μέγεθος του προβλήματος ατμοσφαιρικής ρύπανσης που δημιουργείται τόσο στην Αθήνα όσο και σε άλλες ελληνικές πόλεις, όταν συνδυάζεται η καύση ξύλων με τις κατάλληλες καιρικές συνθήκες (χαμηλές θερμοκρασίες και άπνοια).
Οι επιστήμονες έδωσαν σήμερα κοινή συνέντευξη Τύπου στο «Δημόκριτο», όπου παρουσίασαν τα πρώτα συμπεράσματά τους. Όπως είπαν, ευτυχώς αυτές οι συνθήκες ήταν σχετικά σπάνιες το φετινό χειμώνα, αλλά «δεν πρέπει να επαναλάβουμε ως χώρα αυτό το “πείραμα” υψηλών εκπομπών και τις επόμενες χρονιές, ελπίζοντας ότι η φύση θα δείξει κατανόηση».
Οι ερευνητές επεσήμαναν, ότι λόγω της πτώσης των θερμοκρασιών από τα μέσα Δεκεμβρίου παρατηρήθηκε εκτεταμένη καύση ξύλων σε τζάκια και ξυλόσομπες, με αποτέλεσμα να σημειωθούν αρκετά επεισόδια «αιθαλομίχλης» σε πολλές πόλεις της Ελλάδας. Για την παρακολούθηση των επιπέδων της χειμερινής ατμοσφαιρικής ρύπανσης πραγματοποιήθηκαν κατά το διάστημα 10 Ιανουαρίου – 10 Φεβρουαρίου 2013 λεπτομερείς μετρήσεις των αιωρούμενων σωματιδίων, με εξειδικευμένες χημικές αναλύσεις, στις πέντε μεγαλύτερες ελληνικές πόλεις.
Μετρήσεις έγιναν στο Θησείο, στην Αγ. Παρασκευή και στην Πεντέλη για την Αθήνα (από το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας, το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, το Ε.Κ.Ε.Φ.Ε. «Δημόκριτος», τα Πανεπιστήμια Κρήτης και Αιγαίου), στη Θεσσαλονίκη (από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου), στην Πάτρα (από το Πανεπιστήμιο Πατρών), στο Ηράκλειο (από το Πανεπιστήμιο Κρήτης) και στα Ιωάννινα (από τα Πανεπιστήμια Ιωαννίνων και Κρήτης).
Παράλληλα έγιναν μετρήσεις και στους απομακρυσμένους σταθμούς «Φινοκαλιά» στο Λασίθι (από το Πανεπιστήμιο Κρήτης) και στο «ΝΕΟ-Navarino Environmental Observatory στη Μεσσηνία (από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και την Ακαδημία Αθηνών).
Αναλυτικότερα, τα κυριότερα πρώτα συμπεράσματα από τις μετρήσεις είναι τα εξής:
Οι συγκεντρώσεις των αιωρουμένων σωματιδίων τις κρύες νύχτες με άπνοια έφτασαν σε πολύ υψηλά επίπεδα. Για παράδειγμα, οι μέγιστες ωριαίες συγκεντρώσεις που μετρήθηκαν στο Θησείο, ήσαν περίπου 300 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο και στο κέντρο της Πάτρας πάνω από 200 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο. Για σύγκριση, το όριο (ετήσιος μέσος όρος) για την συγκέντρωση των σωματιδίων PM2,5 στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι 20 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο.
· Στις νυχτερινές περιόδους με μεγάλα επίπεδα ρύπανσης, πάνω από το 90% οφειλόταν σε μικρά σωματίδια με διάμετρο κάτω από 2,5 μικρόμετρα (PM2,5). Τα σωματίδια αυτά είναι πιο διεισδυτικά από τα αντίστοιχα μεγαλύτερης διαμέτρου και συνεπώς ικανά να φτάνουν ευκολότερα στις κυψελίδες των πνευμόνων, όπου και είναι ιδιαίτερα επιβλαβή.
· Οι υψηλές συγκεντρώσεις παρατηρούνταν από περίπου τις 7 το βράδυ μέχρι και τις 3 το πρωί, με μέγιστο επίπεδο λίγο πριν τα μεσάνυχτα.
· Η καύση ξύλων ήταν υπεύθυνη σχεδόν αποκλειστικά (συνεισφορά άνω του 80%) για τις υψηλές συγκεντρώσεις τις νυχτερινές ώρες.
· Τα σωματίδια από την καύση των ξύλων αποτελούνταν κατά 80% από οργανικές ενώσεις, κατά 10% από στοιχειακό άνθρακα (μη καθαρό γραφίτη) και κατά 10% από ανόργανα άλατα (χλωριούχο κάλιο, θειικό κάλιο κλπ). Οι εκατοντάδες οργανικές ενώσεις συμπεριλαμβάνουν πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες (ιδιαίτερα τοξικές ενώσεις), αλκάνια, μονο- και δι-καρβοξυλικά οξέα, διτερπενοικά οξέα κλπ.
· Κατά ευτυχή συγκυρία, όπως τονίστηκε, οι καιρικές συνθήκες που επικράτησαν το φετινό χειμώνα (ο φετινός Ιανουάριος ήταν περίπου κατά 3,5 βαθμούς θερμότερος του περσινού, δυνατός αέρας και βροχή) περιόρισαν πολύ τη συχνότητα των επεισοδίων ρύπανσης. Έτσι, για παράδειγμα στο Θησείο οι συγκεντρώσεις των σωματιδίων PM2,5 ξεπέρασαν τα 50 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο μόνο έξι νύχτες κατά τη διάρκεια των 30 ημερών των μετρήσεων. Σε τρεις από αυτές τις νύχτες ξεπέρασαν και τα 100 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο.
Στις υπόλοιπες ελληνικές πόλεις όπου πραγματοποιήθηκαν μετρήσεις, παρουσιάσθηκαν παρόμοια προβλήματα. Για παράδειγμα στην Πάτρα οι συγκεντρώσεις των σωματιδίων PM2,5 ξεπέρασαν τα 50 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο δώδεκα νύχτες κατά τη διάρκεια του μήνα των μετρήσεων. Σε πέντε από αυτές τις νύχτες ξεπέρασαν και τα 100 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο. Παρόμοια εικόνα υπήρξε και στα Ιωάννινα, με τα επίπεδα των ανθρωπογενούς προέλευσης σωματιδίων να ξεπερνούν τα 50 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο σε 19 περιπτώσεις κατά την διάρκεια του μήνα των μετρήσεων και σε πέντε από αυτές και τα 100 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο. Μέχρι στιγμής, ο μικρότερος αριθμός υπερβάσεων παρατηρήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης, όπου και οι θερμοκρασίες είναι γενικώς υψηλότερες.
Ταυτόχρονα με τις υψηλές συγκεντρώσεις σωματιδίων, σε συγκεκριμένες νύχτες μετρήθηκαν και σχετικά υψηλές συγκεντρώσεις αερίων αρωματικών ενώσεων (τολουόλιο, ξυλόλια κλπ). Η ύπαρξη αυτών των ενώσεων αποδεικνύει την καύση επεξεργασμένων ξύλων και άλλων υλικών. Οι συγκεντρώσεις αυτών των τοξικών ενώσεων τη νύχτα ήταν διπλάσιες ή και τριπλάσιες από τις αντίστοιχες συγκεντρώσεις τους κατά τις ώρες κυκλοφοριακής αιχμής.
· Τις κρύες νύχτες (ελάχιστη θερμοκρασία μικρότερη των 5 βαθμών Κελσίου) με άπνοια, αυτά τα σωματίδια και αέρια παγιδεύονται σε ένα στρώμα λίγων εκατοντάδων μέτρων πάνω από το έδαφος, φτάνοντας σε ιδιαίτερα υψηλές συγκεντρώσεις.
Το πείραμα είχε θέμα «Προσδιορισμός των πηγών και των φυσικοχημικών ιδιοτήτων των λεπτόκοκκων και υπερλεπτόκοκκων αιωρούμενων σωματιδίων του ατμοσφαιρικού αερολύματος που επηρεάζουν το κλίμα της Ελλάδας».
Στο πρόγραμμα συμμετείχαν ομάδες των Πανεπιστημίων Αιγαίου (καθ. Χ. Πηλίνης, συντονιστής του προγράμματος), Πατρών (καθ. Σ. Πανδής), Κρήτης (καθ. Ν. Μιχαλόπουλος), Ιωαννίνων (επ.καθ. Ν. Χατζηαναστασίου) και των ερευνητικών κέντρων Ε.Κ.Ε.Φ.Ε. “Δημόκριτος” (δρ. Κ. Ελευθεριάδης, δ/ντής ερευνών), Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (δρ. Ε. Γερασόπουλος, δ/ντής ερευνών) και Georgia Institute of Technology των ΗΠΑ (καθ. Α. Νένες).
http://www.spirospero.gr/index.php/koinonia/41297-i-aithalomixli-pnigei-tin-athina
————————————————-

Μελέτη αποτυπώνει το μέγεθος του προβλήματος της αιθαλομίχλης

Οι υψηλότερες συγκεντρώσεις καταγράφηκαν τις κρύες νύχτες με άπνοια, οι οποίες ευτυχώς δεν ήταν πολλές το φετινό χειμώνα   (Φωτογραφία:  Icon )

Αθήνα

Η ρύπανση της ατμόσφαιρας και το αυξημένο όζον αυξάνουν τον κίνδυνο για έμφραγμα και ανακοπή

Η ρύπανση της ατμόσφαιρας με μικροσκοπικά σωματίδια, τα οποία προέρχονται από διάφορες πηγές (εξατμίσεις αυτοκινήτων, βιομηχανίες, τζάκια και γενικότερα καύση ξύλων και παραγώγων του κ.α.), συμβάλλει σε αυξημένο αριθμό θανατηφόρων εμφραγμάτων, σύμφωνα με μια νέα ευρωπαϊκή επιστημονική έρευνα. Μια άλλη αμερικανική έρευνα διαπίστωσε ότι η αύξηση στο επίπεδο του όζοντος σε μια πόλη αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακής ανακοπής.
Η μεγαλύτερη έως τώρα μελέτη για τη σχέση ανάμεσα στα αιωρούμενα μικροσωματίδια και στην επιβίωση των ασθενών μετά από οξύ καρδιακό επεισόδιο, διαπίστωσε ότι τα εμφράγματα του μυοκαρδίου είναι σε μεγαλύτερο ποσοστό θανατηφόρα, όσο περισσότερο ο ασθενής έχει εκτεθεί σε αυξημένα επίπεδα μικροσωματιδίων (ΡΜ2,5) διαμέτρου κάτω των 2,5 μικρόμετρων (εκατομμυριοστών του μέτρου). Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή περιβαλλοντικής επιδημιολογίας Πολ Γουίλκινσον της Σχολής Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό “European Heart Journal” της Ευρωπαϊκής Εταιρίας Καρδιολογίας, μελέτησαν το ιστορικό περίπου 154.000 ασθενών που έκαναν εισαγωγή σε νοσοκομείο για οξύ καρδιακό σύνδρομο μεταξύ των ετών 2004-2007. Στη συνέχεια, συσχέτισαν την μετέπειτα πορεία της υγείας κάθε ασθενούς με το ποσοστό της ατμοσφαιρικής ρύπανσης κατά την περίοδο 2004 – 2010. Συνολικά, την περίοδο 2007 – 2010 υπήρξαν περίπου 40.000 θάνατοι.
Οι βρετανοί επιστήμονες, αφού απομόνωσαν άλλους παράγοντες (φύλο, ηλικία, ιατρικό ιστορικό, φαρμακευτική αγωγή, κάπνισμα, ύψος εισοδήματος, μορφωτικό επίπεδο, απασχόληση ή ανεργία, τόπος κατοικίας κ.α.) βρήκαν ότι για κάθε 10 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα που αυξάνονταν τα μικροσωματίδια στην ατμόσφαιρα, υπήρχε αύξηση 20% στο ποσοστό θανάτων από οξύ καρδιακό επεισόδιο. Οι ερευνητές επεσήμαναν ότι το πρόβλημα είναι πιο σοβαρό στις μεγάλες πόλεις, καθώς στο Λονδίνο εντοπίστηκαν τα υψηλότερα επίπεδα αιωρούμενων σωματιδίων από κάθε άλλη περιοχή της Βρετανίας. Η νέα μελέτη έρχεται να προστεθεί σε προηγούμενες που δείχνουν πως η έκθεση των ανθρώπων στην ατμοσφαιρική ρύπανση είναι επιβαρυντική για την καρδιά. Όπως ανέφερε η ερευνήτρια Κάθριν Τόουν, η μείωση του επιπέδου των μικροσωματιδίων κάτω των 2,5 μικρομέτρων (ΡΜ2,5) θα αυξήσει το προσδόκιμο ζωής των καρδιοπαθών και πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για τις κυβερνήσεις από άποψη δημόσιας υγείας.
Σε μια ξεχωριστή μελέτη, αμερικανοί ερευνητές, με επικεφαλής την Κατερίνα Ένσορ του πανεπιστημίου Ράις του Χιούστον (Τέξας), που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο αμερικανικό καρδιολογικό περιοδικό «Circulation», κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η αύξηση στο επίπεδο του όζοντος σε μια πόλη αυξάνει ελαφρά τον κίνδυνο καρδιακής ανακοπής (συμβαίνει όταν η καρδιά σταματά να χτυπά και διαφέρει από το έμφραγμα, που προκαλείται όταν το μπλοκάρισμα κάποιας αρτηρίας εμποδίζει το αίμα να φθάσει στην καρδιά). Οι επιστήμονες ανέλυσαν στοιχεία για πάνω από 11.600 ανθρώπους που είχαν υποστεί ανακοπή μεταξύ των ετών 2004 – 2011 και συσχέτισαν αυτά τα περιστατικά με τα επίπεδα του όζοντος (βασικού συστατικού του «νέφους»). Μια αύξηση κατά 20 μέρη ανά δισεκατομμύριο στο επίπεδο του όζοντος σχετίζεται με μια αύξηση κατά 3% έως 4% του κινδύνου καρδιακής ανακοπής. Ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος για τους άνδρες σε σχέση με τις γυναίκες και για τους ηλικιωμένους.
http://www.paragogi.net/749/h-rypansh-ths-atmosfairas-kai-to-aykshmeno-ozon-ayksanoyn-ton-kindyno-gia-emfragma-kai-anakoph

Ανησυχητικές τιμές καρκινογόνων ουσιών

ATHENS — Even in the leafy northern stretches of this city, home to luxury apartment buildings, mansions with swimming pools and tennis clubs, the smell of wood smoke lingers everywhere at night.

Related Multimedia

In her fourth-floor apartment here, Valy Pantelemidou, 37, a speech therapist, is, like many other Greeks, trying to save money on heating oil by using her fireplace to stay warm.

Unemployment is at a record high of 26.8 percent in Greece, and many people have had their salaries and pensions cut, but those are not the main reasons so few residents here can afford heating oil. In the fall, the Greek government raised the taxes on heating oil by 450 percent.

Overnight, the price of heating a small apartment for the winter shot up to about $1,900 from $1,300. “At the beginning of autumn, it was the biggest topic with all my friends: How are we going to heat our places?” said Ms. Pantelemidou, who has had to lower her fees to keep clients. “Now, when I am out walking the dog, I see people with bags picking up sticks. In this neighborhood, really.”

In raising the taxes, government officials hoped not just to increase revenue but also to equalize taxes on heating oil and diesel, to cut down on the illegal practice of selling cheaper heating oil as diesel fuel. But the effort, which many Greeks dismiss as a cruel stupidity, appears to have backfired in more than one way.

For one thing, the government seems to be losing money on the measure. Many Greeks, like Ms. Pantelemidou, are simply not buying any heating oil this year. Sales in the last quarter of 2012 plunged 70 percent from a year earlier, according to official figures.

So while the government has collected more than $63 million in new tax revenue, it appears to have lost far more — about $190 million, according to an association of Greek oil suppliers — in revenue from sales taxes on the oil.

Meanwhile, many Greeks are suffering from the cold. In one recent survey by Epaminondas Panas, who leads the statistics department at the Athens University of Economics and Business, nearly 80 percent of respondents in northern Greece said they could not afford to heat their homes properly.

The return to wood burning is also taking a toll on the environment. Illegal logging in national parks is on the rise, and there are reports of late-night thefts of trees and limbs from city parks in Athens, including the disappearance of the olive tree planted where Plato is said to have gone to study in the shade.

At the same time, the smoke from the burning of wood — and often just about anything else that will catch fire — has caused spikes in air pollution that worry health officials. On some nights, the smog is clearly visible above Thessaloniki, Greece’s second-largest city, and in Athens, where particulate matter has been measured at three times the normal levels.

“Places that in 2008 wouldn’t even think about using their fireplaces for heating, now they are obliged to do so,” said Stefanos Sabatakakis, a health supervisor with the Hellenic Center for Disease Control and Prevention. He said the rise in pollution could cause eye irritation and headaches in the short term and far more serious problems in the long term. The air is particularly bad for asthma sufferers.

The agency has asked that anyone who is lighting living-room fires just for the aesthetics give them up. It has also uploaded information on its Web site about what not to burn — anything that is painted or lacquered, for instance. But in these times, Mr. Sabatakakis acknowledged, people are not that picky.

Government officials say it is too early to judge the new tax. The winter is not yet over. It has not been particularly cold, they say, and many people may have stocked up on fuel oil last season. In the north of Greece, temperatures often dip to freezing at night, while in Athens they are more likely to stay in the low 40s.

“This is a very complex environment,” said Harry Theoharis, the secretary general of the Ministry of Finance, adding that many factors were affecting people’s behavior. “It is not easy to isolate and say: ‘O.K., this tax, this is the effect it had.’ ”

He said there were no clear indications yet that the tax had discouraged illicit sales of heating oil as diesel, though he had detected a slight change in buying patterns that might indicate some change.

It is impossible not to notice the stacks of wood for sale all over Athens this year. Not far from Ms. Pantelemidou’s place is a wood lot run by Valantis Topalis, 44, who used to own an interior design company. He started selling wood last year, eager to have a business that was not reliant on people paying their bills.

Last year, he made some money. But this year, he said, everybody is selling wood — some of it stolen from national parks — and business is not so good. Even in this wealthy area, a lot of the customers come in for only 20 euros, or $27, worth of wood on colder days.

“The worst part is not the lack of money,” Mr. Topalis said of his life today. “The worst part today is the mood that people are in.”

Those who can afford to, like Ms. Pantelemidou, are using a combination of their fireplaces and electric heaters, unsure what this will do to their electric bills. But that is likely to bring some unpleasant surprises, as the government recently announced an increase in the cost of electricity that, depending on consumption, could be as much as 20 percent.

Still, oil suppliers are glum about their prospects. Elias Bekkas, who provides oil to 65 buildings around the city, said that many of his clients had not ordered any oil, and that some who had could not pay the bill. Last winter, he said, his company sold a little more than a million gallons. This season, it has sold only about 65,000 gallons, and he doubted the total would get to 225,000.

Tenant meetings to decide whether to buy oil, he said, have gotten ugly. A year ago, two buildings covered the costs for people who could not pay. But this year there is only bickering.

“There is anger, bitterness between neighbors who can afford oil and those that cannot,” Mr. Bekkas said. “That is what Greece is like now.”

Hes said he had detected a third class of people as well this winter. “There are those who are just making a political statement,” he said. “They are just angry about the taxes.”

Ms. Pantelemidou, like many others in newer buildings, has a fireplace that was designed largely for decorative purposes. It hardly heats her living room, let alone the rest of her apartment. She has pulled a chair close to it so she can stay warm.

In a working-class area of town, Aggeliki and Christos Makris are also making do without heating oil. They bought their three-bedroom apartment in 2009, when they had a combined income of $63,400 for a family of five.

Since then, the salary of Mrs. Makris, 45, who works as a cleaner for the government has been cut to about $1,100 a month from $1,750 a month. Mr. Makris, 42, who runs heavy machinery at a mining company, lost all of his overtime. They are behind on their taxes and, after mortgage payments, living on less than $340 a week. To cut down on the electric bill, Mrs. Makris has even reduced the ironing she does.

Paying for heating oil was out of the question. This year, Mr. Makris went north to his village to cut firewood himself. He said no one in his building wanted to buy heating oil. “The super did not even bother to ask,” said Mr. Makris. “We are all in debt.”

The Makrises said they were at least lucky that they had made a good choice in upgrading the fireplace when they bought the apartment. It burns efficiently and warms much of their living space.

Mr. Makris said it was far worse for the pensioners he saw, who really need central heating and do not have the strength, the energy or the money to get good firewood. Instead, they pick up scraps of wood left on the street, whether it is painted or not.

“There is an old man I see at the market, and every week there is less and less in his grocery bag,” he said. “I cannot blame him, no matter what garbage he burns.”

Dimitris Bounias and Nikolia Apostolou contributed reporting.

http://www.nytimes.com/2013/02/04/world/europe/oil-tax-forces-greeks-to-fight-winter-with-fire.html?pagewanted=all&_r=0

----------------------------------------
Επιμέλεια: Ελευθέριος Δικαίος