Σύντομο σχόλιο πάνω στην υπόθεση ΕΡΤ και την αρμοδιότητα του Προέδρου της Δημοκρατίας να εκδίδει Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου

Σε σχέση με την αρμοδιότητα του ΠτΔ να εκδίδει π.ν.π. στην περίπτωση της υπόθεσης της ΕΡΤ νομίζω ότι αξίζει να επισημανθούν συνοπτικά τα εξής: Το άρθρο 44 παρ. 1 Συντ. σε συνδυασμό με το άρθρο 42 παρ. 1 εδ. β΄Συντ. δίδει σαφώς τη δυνατότητα στον ΠτΔ να αρνηθεί την έκδοση πράξεων νομοθετικού περιεχομένου (π.ν.π.). Ιδιαίτερα μάλιστα, όταν τέτοιες πράξεις αντίκεινται καταφανώς στο Σύνταγμα και τους νόμους. Η φράση-κλειδί στην προκειμένη περίπτωση είναι το: “… ο ΠτΔ μπορεί… να εκδίδει πράξεις νομοθετικού περιεχομένου” (άρθρο 44 παρ. 1 Συντ.).

Πέραν τούτων όμως εδώ τίθεται το ζήτημα για το αν πληρούνται οι αποκλειστικές προϋποθέσεις έκδοσης π.ν.π., όπως αυτές ορίζονται από το άρθρο 44 παρ. 1 Συντ. Και τούτο, διότι στην προκειμένη περίπτωση είναι προφανές, ότι δεν συντρέχουν οι συνθήκες της έκτακτης περίπτωσης, αλλά και της εξαιρετικά επείγουσας και απρόβλεπτης ανάγκης, που κατά το Σύνταγμα παρέχουν τη δυνατότητα στον ΠτΔ να εκδίδει π.ν.π. Είναι επομένως σαφές ότι δεν δικαιολογείται επομένως, κατά το ελληνικό Σύνταγμα, το κλείσιμο της ΕΡΤ με π.ν.π.

Διερωτάται κανείς: Άραγε ο ΠτΔ θα εξακολουθούσε να κρύβεται πίσω από τα ίδια στείρα νομικίστικα -θα έλεγα- επιχειρήματα και στη θεωρητική περίπτωση που μια πράξη νομοθετικού περιεχομένου εγκαθίδρυε για λόγους “έκτακτου δημοσίου συμφέροντος” μία παντοδύναμη εκτελεστική εξουσία σε βάρος της κοινβουλευτικής και δικαστικής εξουσίας;

Ο ΠτΔ ως ρυθμιστής του Πολιτεύματος (άρθρο 30 Συντ.) οφείλει -νομίζω- εξ ορισμού να μεριμνά για την τήρηση του Συντάγματος και των νόμων.

Επιπλέον, ακόμη κι αν θεωρηθεί, ότι κατά μία συνταγματική ερμηνεία δεν είναι αναγκαία η υπογραφή όλων των αρμόδιων υπουργών για την τυπική ισχύ μιας π.ν.π., τίθεται εδώ το ζήτημα ότι η επίμαχη π.ν.π. δεν αποτελεί ουσιαστικά πράξη της τρικομματικής Κυβέρνησης αλλά μόνο του πρώτου σε έδρες κόμματος που συμμετέχει σε αυτήν. Μία τέτοια όμως ενέργεια ακυρώνει ουσιαστικά την τρικομματική Κυβέρνηση και παραβιάζει τη δημοκρατική αρχή και την αρχή του κοινοβουλευτισμού που επιτάσσει το Σύνταγμα.

Πέραν τούτων, με βάση το άρθρο 15 παρ. 2 Συντ. μπορεί να συναχθεί ότι δεν επιτρέπεται η διακοπή από το κράτος της λειτουργίας της ραδιοτηλεόρασης και δη της κρατικής με μεθοδεύσεις, που δεν λαμβάνουν υπόψη τη μορφή του καθεστώτος της προηγούμενης ραδιοτηλεοπτικής άδειας, αλλά και με ενέργειες που θέτουν σε κίνδυνο συνταγματικά προστατευόμενες λειτουργίες, όπως η αντικειμενική και με ίσους όρους μετάδοση πληροφοριών και ειδήσεων, καθώς και προϊόντων του λόγου και της τέχνης, αλλά και η εξασφάλιση της ποιοτικής στάθμης των προγραμμάτων που επιβάλλει η κοινωνική αποστολή της ραδιοφωνίας και της τηλεόρασης με γνώμονα την πολιτιστική ανάπτυξης της χώρας και το σεβασμό της αξίας του ανθρώπου και την προστασία της παιδικής ηλικίας και της νεότητας.

Με τη συγκεκριμένη π.ν.π. περιεχομένου εγείρεται τελικά ζήτημα τριπλής παραβιάσης του Συντάγματος, η οποία συνοψίζεται στα εξής:

1. Παραβίαση των προϋποθέσεων έκδοσης π.ν.π. σε συνάρτηση με τις ευθύνες που απορρέουν από τον θεσμικό ρόλο του ΠτΔ ως ρυθμιστή του Πολιτεύματος.

2. Παραβίαση της δημοκρατικής και κοινοβουλευτικής αρχής

3. Παραβίαση των συνταγματικών εγγυήσεων προστασίας της εύρυθμης λειτουργίας της ραδιοτηλεόρασης

Εφόσον μάλιστα η εκτελεστική εξουσία δε συμμορφωθεί άμεσα με την προσωρινή διαταγή του ΣτΕ στη συγκεκριμένη υπόθεση κατα την οποία διατάσσεται:

“Α. Η αναστολή της εκτέλεσης της προσβαλλόμενης υπ’ αριθ. ΟΙΚ.02/11.6.2013 Κοινής Υπουργικής Απόφασης αποκλειστικά ως προς το μέρος της, με το οποίο προβλέπεται α) ότι διακόπτεται η μετάδοση ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών και η λειτουργία διαδικτυακών ιστοτόπων της ΕΡΤ Α.Ε., και β) ότι οι συχνότητες της ΕΡΤ Α.Ε. παραμένουν ανενεργές (άρθρο 2 παρ. 2 περ. β της παραπάνω Κ.Υ.Α.).

Β. Η λήψη από τους συναρμόδιους Υπουργό Οικονομικών και Υφυπουργό στον Πρωθυπουργό των αναγκαίων οργανωτικών μέτρων για τη συνέχιση της μετάδοσης ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών και τη λειτουργία διαδικτυακών ιστοτόπων από δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό φορέα για το χρονικό διάστημα έως τη σύσταση και λειτουργία νέου φορέα που θα υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον, όπως προβλέπεται από την παρ. 2 του άρθρου 1 της υπ’ αριθ. ΟΙΚ.02/11.6.2013 Κοινής Υπουργικής Απόφασης.”

Τέλος, θα πρέπει να θεωρείται ότι η Κυβέρνηση θα έχει παραβιάσει και τα όρια της συνταγματικά προστατευόμενης δικαστικής λειτουργίας (άρθρο 26 Συντ., αρχή διάκρισης των εξουσιών), αν δε συμμορφωθεί, ως οφείλει, στις αποφάσεις της δικαστικής εξουσίας.