O πλωτάρχης Ελευθέριος Χανδρινός και η άγνωστη δράση του κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο / Ο βομβαρδισμός της Πάφου από το αρματαγωγό "Λέσβος"

Εις εκτέλεσιν σχετικών, λαμβάνω την τιμήν να αναφέρω τα ακόλουθα:

















ο) Περί την 05.45 της 20ης Ιουλίου, εξήπνησα και έθεσα το ραδιόφωνον διά ν' ακούσω ειδήσεις, αι οποίαι μετεδίδοντο την 6ην πρωινήν. Αντί δια ελαφρά τραγούδια ήκουσα εμβατήρια. Εις το μυαλό μου αμέσως ήλθον τα ενδοκυπριακά γεγονότα και εσκέφθην ότι εναπήρχισαν τον εμφύλιον σπαραγμόν. Δεν επρόλαβα όμως να τελειώσω την σκέψην μου και ο Ραδιοφωνικός σταθμός της Λευκωσίας ανήγγειλε την Τουρκικήν εισβολήν, αρχίζοντας κάπως έτσι :



























Το Α/Γ ΛΕΣΒΟΣ έφθασε στο λιμάνι της Αμμοχώστου την 19η Ιουλίου, 5 το απόγευμα, αλλά δεν εκφόρτωσε πυρομαχικά, γιατί όπως ανέφερε ο αρμόδιος Αξιωματικός της ΕΛΔΥΚ δεν ήταν απαραίτητα, επειδή από πρόσφατες επιχειρήσεις είχε περισυλλέγει μεγάλη ποσότητα όπλων και πυρομαχικών. Εν τω μεταξύ, δύο Αξιωματικοί της Ειρηνευτικής Δυνάμεως, είχαν τοποθετηθεί, -για πρώτη φορά- στον καταπέλτη του πλοίου προς έλεγχο του εκφορτούμενου υλικού..!

Την ίδια ημέρα, 19/7/1974, στις 6 το απόγευμα, το αρματαγωγό ΛΕΣΒΟΣ απέπλευσε από την Αμμόχωστο με 450 άνδρες οπλίτες και αξιωματικούς της ΕΛΔΥΚ, για επαναπατρισμό.

ΤΟ Α/Γ ΛΕΣΒΟΣ ΚΑΙ Η ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΙΣΒΟΛΗ
Στις 20/7/1974 το πρωί ο Κυβερνήτης έμαθε από την Κυπριακή ραδιοφωνία την Τουρκική επιθετική ενέργεια και την αποβάση όπως και την κήρυξη γενικής επιστρατεύσεως, από την Κυπριακή και την Ελληνική Κυβέρνηση.

Το πλοίο , στις 9 και 20 το πρωί, και ενώ έπλεε προς την Ελλάδα , διετάχθη με απόρρητο σήμα του ΑΝ να κατευθυνθεί στη Λεμεσσό, για να αποβιβάσει την δύναμη της ΕΛΔΥΚ που επαναπατριζόταν. Το πλοίο την ώρα αυτή ήταν 40 ναυτικά μίλλια νοτιοδυτικά από την Πάφο, και γιά τον λόγο αυτό, η διαταγή αυτή άλλαξε και εδόθη νέα, να πλεύσει στην Πάφο και να αποβιβάσει το προσωπικό της ΕΛΔΥΚ εκεί . Έτσι στις 2 το μεσημέρι το πλοίο αποβίβασε τους οπλίτες της ΕΛΔΥΚ ,που τόσο μεγάλη ανάγκη είχε η Κύπρος, στο λιμάνι της Πάφου.


Ο Διοικητής της Εθνοφρουράς Πάφου στις 2 και 15, ζήτησε από τον Κυβερνήτη του αρματαγωγού Ελευθέριο Χανδρινό , να προσβάλει με το πυροβολικό του πλοίου, το φρούριο της Πάφου τον θύλακα Μούτταλου, στον οποίο ήταν συγκεντρωμένες μεγάλες Τουρκικές δυνάμεις (δύο τάγματα), με άριστο εξοπλισμό καθώς και άτακτοι Τουρκοκύπριοι κάτοικοι της Πάφου, βαριά εξοπλισμένοι.. Ο Ε.Χανδρινός δεν γνώριζε, λόγω σιγής ασυρμάτου, αν ήδη υπήρχε εμπλοκή της Ελλάδος με την Τουρκία και φαινότανε να σκέπτεται τι έπρεπε να πράξει.

Μετά από μία σύντομη εκτίμηση της καταστάσεως αποφάσισε την προσβολή των στόχων που του υπεδείχθησαν, με τον διαθέσιμο οπλισμό του πλοίου (πυροβόλα
Bofors 40L70 των 40mm), τον οποίον είχαν επανδρώσει και οπλίτες της ΕΛΔΥΚ, γιά την πληρέστερη προετοιμασία και εκτέλεση του βομβαρδισμού.
Επί δύο συνεχείς ώρες, το πυροβόλα του Α/Γ ΛΕΣΒΟΣ σφυροκόπησαν με επιτυχία τον θύλακα (με περίπου 900-950 βλήματα των 40 ΜΜ), ενώ είχε ξεκινήσει και η επίθεση από ξηράς με αποτέλεσμα να εξουδετερωθεί πλήρως ο τουρκικός θύλακας (οι Τούρκοι ύψωσαν λευκές σημαίες). Η πόλη της Πάφου είχε διασωθεί !

Όπως αναφέρει ο κυβερνήτης πλωτάρχης Ελ. Χανδρινός , στο πολεμικό ημερολόγιο του αρματαγωγού (ημερομηνία. 23.12.1974) :




Το Α/Γ ΛΕΣΒΟΣ, μετά τον βομβαρδισμόν, απέπλευσε από την Πάφο ,με προορισμό τον Ναύσταθμον Σαλαμίνος. Ο Κυβερνήτης, Πλωτάρχης Ε. Χανδρινός , ορθώς εκτιμήσας τον κίνδυνο προσβολής από την Τουρκική Αεροπορία ,ακολούθησε νότια-νοτιοδυτική πορεία προς τις Αιγυπτιακές ακτές, αντί προς δυσμάς προς την Ρόδον, παραπλανώντας τους Τούρκους που είχαν ήδη εξέλθει προς αναζήτησή του.



Το Α/Γ ΛΕΣΒΟΣ κατέπλευσε στη Σητεία Κρήτης και μετά σύντομον παραμονήν εκεί ,απέπλευσε για τον Ναύσταθμόν Σαλαμίνος ( ΝΣ ).


Τις πρωινές ώρες της Κυριακής 21 Ιουλίου 1974, τρία τουρκικά αντιτορπιλλικά, το «Κοτσάτεπε» (τύπου Γκίρινγκ-Φραμ ΙΙ, Κυβερνήτης Αντιπλοίαρχος Γκιουβέν Ερκαγιά ) και δύο ,τύπου Γκίρινγκ-Φραμ Ι, το «Μ.Φεβζί Τσακμάκ» και το «Αντάτεπε» (Κυβερνήτης Αντιπλοίαρχος Ριζά Νουρ Οντζού ), εβομβάρδιζαν στόχους της ακτής, προστατεύοντας τα αποβατικά σκάφη και παρέχοντας πυρά υποστηρίξεως στα αποβατικά τμήματα πεζικού που επιχειρούσαν ήδη στην ακτή ,στην περιοχή της Κυρήνειας, στη βόρεια ακτή της Κύπρου.

Στις 10.00 ,το Τουρκικό Επιτελείο στην Άγκυρα σήμανε προς τα τρία Αντιτορπιλλικά τις γεωγραφικές συντεταγμένες μίας Ελληνικής νηοπομπής, η οποία έπλεε κατευθυνόμενη προς Κύπρο! Η Ελληνική νηοπομπή αυτή ,κατά τους τούρκους ,αποτελείτο από 8 έως 9 μεταγωγικά γεμάτα στρατό και υλικό και συνοδεύονταν από πολεμικά πλοία. Το σήμα έλεγε προς τα τουρκικά Αντιτορπιλλικά ότι «μπορούσαν να επιτεθούν».Τα τρία Αντιτορπιλικά με διοικητή τον Πλοίαρχο Ιρφάν Τινάζ , ο οποίος επέβαινε στο «Αντάτεπε», σταμάτησαν τον επάκτιο βομβαρδισμό και κατευθύνθηκαν προς τα δυτικά, κατά μήκος της βόρειας Κυπριακής ακτής. Τα τουρκικά Αντιτορπιλλικά θα έπρεπε να επιτεθούν και να καταστρέψουν μόνο πλοία πού έφεραν την Κυπριακή σημαία. Ενώ τα πλοία της νηοπομπής, εάν έφεραν την Ελληνική σημαία, έπρεπε πρώτα να διαταχθούν να αναστρέψουν και να εγκαταλείψουν την περιοχή. Βύθισή τους θα γινόταν μόνο αν δεν συμμορφώνονταν με την διαταγή αυτή. Οι κανόνες αυτοί δεν τηρήθηκαν και με νεώτερη διαταγή διετάσσοντο να ανοίξουν πυρ κατά παντός πλοίου (Ελληνικού ή Κυπριακού) που έπλεε στην απαγορευμένη περιοχή, χωρίς προειδοποίηση !



Τα 3 τουρκικά αντιτορπιλικά έφθασαν στις 12 στο ακρωτήριο Αρβανίτης, το δυτικώτερο σημείο της Βόρειας Κυπριακής ακτής και έστρεψαν προς νότο για να έλθουν σε οπτική επαφή με την υποτιθέμενη Ελληνική νηοπομπή.

Οι τούρκοι αξιωματικοί ανέφεραν επίθεση από τρία ελληνικά περιπολικά και ότι βύθισαν δύο! Βέβαια δεν υπήρχαν περιπολικά στην περιοχή . Η δε μόνη ναυτική απώλεια που είχε αναφερθεί μέχρι στιγμής ήταν της κυπριακής τορπιλλακάτου Τ3 του ήρωος υποπλοιάρχου Ε.Τσομάκη που είχε βυθισθεί αύτανδρη τα ξημερώματα της προηγουμένης ,από αεροσκάφη έξω από το λιμάνι της Κυρήνειας - δηλαδή περισσότερο από 60 μίλλια ανατολικά από το αναφερόμενο σημείο επιθέσεως και 31 ώρες ενωρίτερα - όταν προσπάθησε να επιτεθεί στα σκάφη της αποβάσεως. Παραλλάσσοντας το ακρωτήριο Αρβανίτης και παίρνοντας πορεία προς το νότο ούτε τα ραντάρ των Αντιτορπιλλικών ούτε οι οπτήρες στις γέφυρές τους μπόρεσαν να διακρίνουν κάποια νηοπομπή. Μόνο μετά από επίμονη έρευνα εντόπισαν 3 εμπορικά πλοία.

Το τουρκικό επιτελείο διέταξε τα αντιτορπιλλικά του να διατάξουν την «ελληνική νηοπομπή»! να αναστρέψει και σε περίπτωση μη συμμορφώσεως να την βυθίσουν.

Τα αντιτορπιλλικά ζήτησαν από τα αναγνωριστικά αεροσκάφη να εκτελέσουν άλλη μία πτήση επάνω από την περιοχή και να αναφέρουν ό,τι έβλεπαν. Τα αναγνωριστικά διεπίστωσαν ότι ήταν εμπορικά που δεν είχαν καμμιά σχέση με νηοπομπή. Η Άγκυρα όμως ήθελε επειγόντως μία σημαντική ναυτική επιτυχία και αποφάσισε να επιτεθεί με την αεροπορία της.

Στις 13.30, η ανύπαρκτη «ελληνική νηοπομπή»! , ανύποπτη έπλεε προς τα ανατολικά.
Στις 14.15, τρία σμήνη της τουρκικής αεροπορίας, από συνολικά 48 αεροσκάφη, οπλισμένα με βλήματα Α

SM και βόμβες είχαν απογειωθεί . Ήταν τα σμήνη 181 από την Αττάλεια, 141 από το Μουρτενέ και 111 από το Εσκί Σεχήρ. Και θα επετίθεντο κατά της «ελληνική νηοπομπής» !

Η μελετημένη κίνηση του Πλωτάρχου Ε.Χανδρινού ΠΝ, να κινηθεί, όπως περιγράψαμε, έξω από την περιοχή επιχειρήσεων, διέσωσε το πλοίο του, δημιούργησε, τέτοια σύγχυση στο Τουρκικό Γενικό Επιτελείο και στο πολεμικό ναυτικό των Τούρκων και στην αεροπορία, ώστε να βυθισθεί από τουρκικά πυρά το Α/Τ
KOCATEPED 354, με Κυβερνήτη τον Αντιπλοίαρχο GiuvenErkayia και να χαθούν 13 Αξιωματικοί και 64 άνδρες του πληρώματός του. Αλλά και τα δύο άλλα τουρκικά αντιτορπιλλικά, το "Adatepe" (Κυβερνήτης Αντιπλοίαρχος RizahNurOntzu και το "M.FevziCakmak" υπέστησαν σοβαρές και μικρότερες ζημιές, αντίστοιχα και ετέθησαν εκτός υπηρεσίας

Οι επιθέσεις των τουρκικών αεροσκαφών δεν σταμάτησαν παρά τις τουρκικές σημαίες που είχαν τα πλοία (πίστευαν ότι ήταν ένα φθηνό τέχνασμα των Ελλήνων). Εν τω μεταξύ , το αντιτορπιλλικό "Τσακμάκ" είχε ανασύρει από τη περιοχή της αποβάσεως, κοντά στην Κυρήνεια, ένα νεαρό τούρκο πιλότο που το αεροπλάνο του είχε καταρριφθεί από αντιαεροπορικά πυρά της ΕΛΔΥΚ. Αυτός, κατόρθωσε να μιλήσει από το ραδιοτηλέφωνο με τα αεροσκάφη. Τους έδωσε τα στοιχεία του και τους είπε ότι επετίθεντο εναντίον τουρκικών πολεμικών πλοίων !

Οι πιλότοι ζήτησαν να τους πει το σύνθημα. Ο νεαρός δεν είχε ιδέα διότι είχε καταρριφθεί πριν από την τελευταία αλλαγή συνθήματος. Έτσι τα λόγια του συνάντησαν γέλια και κοροϊδίες, οι πιλότοι έλεγαν:
«Άκου τι ωραία τουρκικά μιλάει.».Το «Κοτσάτεπε» επλήττετο από ρουκέτες. Τα αεροσκάφη, βλέποντας ότι το «Κοτσάτεπε» φλεγόταν και ήταν σχεδόν τελείως ανυπεράσπιστο, εστράφησαν με κάποια κωμική σπουδή, στο να το αποτελειώσουν ,αντί να επιδιώξουν να επιτύχουν περισσότερα πλήγματα αχρηστεύοντας τελείως τα άλλα δύο αντιτορπιλλικά τους, προφανώς διότι αυτά συνέχιζαν να απαντούν ακόμη με σφοδρά αντιαεροπορικά πυρά στις επιθέσεις των. Το Αντιτορπιλλικό "Κοτσάτεπε" εβυθίσθη στις 22.00 περίπου της 21ης Ιουλίου 1974
Τα σμήνη ανέφεραν στο Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας στην Άγκυρα ότι η «η τουρκική αεροπορία επετέθη στα πλοία που μετέφεραν ενισχύσεις στην Πάφο και βύθισαν το ένα από αυτά».
«Στο γραφείο του πρωθυπουργού στην Άγκυρα, ενθουσιασμένοι οι άνθρωποι αγκάλιαζαν ο ένας τον άλλο φωνάζοντας «Ζήτω, τα αγόρια μας, πετύχαμε». Η πρωτεύουσα πήρε βαθιές αναπνοές.Η νηοπομπή είχε αναγκασθεί να σταματήσει».
Το γραφείο δημοσίων σχέσεων και τύπου, του γενικού επιτελείου (Εθνικής Αμύνης) στην Άγκυρα, εξέδωσε την ακόλουθη ανακοίνωση:
«Παρόλες τις φιλικές προειδοποιήσεις οι οποίες συνεχώς εκδίδονταν μέχρι σήμερα το απόγευμα, μία μεγάλη Ελληνική αποβατική νηοπομπή, συνοδευόμενη από ελληνικά πολεμικά αεροσκάφη, κατόρθωσε να διεισδύσει στη περιοχή η οποία είχε κηρυχθεί «Απαγορευμένη» από της εσπέρας της 20ης Ιουλίου, και να καταπλεύσει στις 16.00, στα ανοικτά της Πάφου. Η νηοπομπή απήντησε με πυκνά πυρά στις προειδοποιήσεις της αεροπορίας μας και του ναυτικού μας και άρχισε να αποβιβάζει στρατεύματα στη Πάφο. Η αποβίβασις απετράπη μετά από επιθέσεις της τουρκικής αεροπορίας στον λιμένα της Πάφου. Οι επιθέσεις της αεροπορίας μας προξένησαν βαριές απώλειες στα πολεμικά και τα αποβατικά μέσα των Ελλήνων.
Ο Αντιναύαρχος Χανδρινός έφυγε από την ζωή το 1994 χωρίς ποτέ να παραπονεθεί για την απίστευτη συνωμοσία σιωπής εναντίον του ,για τις επιτυχίες του Αρματαγωγού "ΛΕΣΒΟΣ" κατά το 1974, αλλά και για τον παραγκωνισμό του.