Γερμανοί της Ρωσίας στην Εναλλακτική Για την Γερμανία (AfD)
Υπό την ηγεσία του Χέλμουτ Κολ, οι Γερμανοί της Ρωσίας ψήφιζαν συχνά την Χριστιανοδημοκρατική Ένωση (CDU). Τώρα αποκτά μεγάλη επιρροή η AfD, γιατί οι επαναπατρισθέντες από την Σοβιετική Ένωση θεωρούν ότι δεν μπορούν να αναγνωρίσουν πια την Γερμανία τους.
 |
| Διαδήλωση των Γερμανών της Ρωσίας στην Νυρεμβέργη (στο πλακάτ: "Η πατρίδα μου παραμένει Γερμανική") |
Του Γιαν Φρίντμαν, Πφόρτσχαϊμ
Υπάρχει μία πρόταση, στην οποία ο Βάλντεμαρ Μπίρκλε καταφεύγει συνέχεια, όταν διηγείται την ιστορία της ζωής του: "Νιώθαμε πάντοτε Γερμανοί", λέει ο Μπίρκλε, σε έναν βοηθητικό χώρο του συνεδριακού κέντρου του Πφόρτσχαϊμ.
Τότε, όταν ο Στάλιν εκδίωξε την οικογένειά του από την περιοχή εγκατάστασής τους επί του Βόλγα και την εξόρισε στην Σιβηρία. Αργότερα, στο Καζακστάν, όπου οι γονείς του έπρεπε να μετεγκατασταθούν, με το βλέμμα πάντοτε προς την Δύση, στην παλιά πατρίδα και ακόμη πιο πέρα. Αργότερα πάλι, το έτος 1990 όταν ο Χέλμουτ Κολ έφερε αυτόν και τους συμπατριώτες του στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας.
Ο Μπίρκλε ήταν 17 ετών, όταν ήλθε από το Καζακστάν στην Γερμανία. Εργάστηκε αρχικά ως ξυλουργός, αλλά τώρα πωλεί τεχνικό εξοπλισμό για μία εταιρεία. Στην αρχή ένιωθε δεμένος με την CDU, εξηγεί ο Μπίρκλε. Αλλά με την πάροδο του χρόνου αποξενώθηκε από το κόμμα, διότι η CDU "έχει χάσει τον δρόμο της". Το βράδυ των εκλογών του 2013 για το Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο ήλθε η ρήξη: Σε ένα εκλογικό πάρτυ της AfD εγγράφηκε ο Μπίρκλε στο τότε νεαρό κόμμα.
To 2017, o 44χρονος με την αυστηρή χωρίστρα είναι ο ίδιος υποψήφιος με την AfD για το Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο. H φωτογραφία του έχει γίνει πλακάτ στους δρόμους της πόλης της Βάδης-Βυρτεμβέργης. Ο Μπίρκλε εκφωνεί την ομιλία του στην προεκλογική συγκέντρωση με αντιληπτή προφορά, στέκεται δίπλα στα ανθρωπίνου μεγέθους τρία αρχικά γράμματα της AfD πάνω στην σκηνή. Ο Μπίρκλε φωνάζει στην αίθουσα: "Αν δεν καταφέρουμε να αλλάξουμε την κυβέρνησή μας, θα αλλάξει εμάς η κυβέρνησή μας".
Άμεση εκλογή στο τοπικό Κοινοβούλιο
Η ΑfD δεν διοργανώνει την κεντρική προεκλογική της συγκέντρωση αυτή την εβδομάδα στην πρωτεύουσα, το Βερολίνο, ή κάπου αλλού, όπως στη Δρέσδη. Επέλεξε το Πφόρτσχαϊμ, μία πόλη περίπου 120.000 κατοίκων, ανάμεσα στην Καρλσρούη και την Στουτγκάρδη. Η ηγεσία του κόμματος θεωρεί το Πφόρτσχαϊμ ως το προπύργιό της στην Δύση: Στις τοπικές εκλογές του 2016, η AfD κατάφερε εδώ την άμεση εκλογή της στο τοπικό Κοινοβούλιο.
Ο αποφασιστικός παράγοντας ήταν ότι στην άλλοτε βιομηχανική και παραγωγό κοσμημάτων πόλη ζουν δυσανάλογα πολλοί Γερμανοί της Ρωσίας. Πάνω από 8.000 μόνο στον οικισμό Haidach, στην επονομαζόμενη ως "Μικρή Μόσχα" του Πφόρτσχαϊμ, όπου καλοδιατηρημένες πολυκατοικίες εναλλάσσονται με σειρές μονοκατοικιών. Εδώ ψήφισαν στις τοπικές εκλογές την AfD σε ποσοστό άνω του 40%.
 |
| Αντιδιαδήλωση εναντίον προεκλογικής συγκέντρωσης της AfD στο Πφόρτσχαϊμ |
Ο άνθρωπος της AfD εκφράζει ένα αίσθημα που ενώνει πολλούς Γερμανούς της Ρωσίας. Πιστεύουν ότι οι δικές τους συντηρητικές αξίες δεν έχουν πλέον ζήτηση στην Γερμανία, η παραδοσιακή οικογένεια, το στήριγμα στην χριστιανική πίστη, η τήρηση των παραδοσιακών εθίμων.
Πολλοί Γερμανοί της Ρωσίας υποστηρίζουν επιπλέον την άποψη ότι οι πρόσφυγες από τον αραβικό κόσμο ήταν περισσότερο ευπρόσδεκτοι και ότι απέκτησαν πρόσβαση σε δημόσιες παροχές, για τις οποίες οι ίδιοι έπρεπε να αγωνιστούν σκληρά για να αποκτήσουν - μία αμφισβητούμενη θέση, δεδομένων των ευκαιριών που είχαν οι τότε έτοιμοι προς ενσωμάτωση επαναπατριζόμενοι.
Πίστη σε θεωρίες συνωμοσίας
Σε αυτά προστίθεται το γεγονός ότι ορισμένοι ήδη από την Σοβιετική Ένωση είχαν εσωτερικεύσει στάσεις εχθρικές προς τους ξενούς και το Ισλάμ. Είναι πρόθυμοι να πιστέψουν σε θεωρίες συνωμοσίας, τις οποίες τροφοδοτούν τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης - όπως στην περίπτωση "Λίζα", στην οποία χιλιάδες Γερμανοί της Ρωσίας διαδήλωσαν κατά της προσφυγικής πολιτικής της Καγκελαρίου.
Η AfD έχει προσανατολίσει σθεναρά την κεντρική προεκλογική της συγκέντρωση στους Γερμανούς της Ρωσίας. "Δεν μπορούμε να αντέξουμε την εχθρότητα προς την Ρωσία, και δεν την θέλουμε κιόλας", επισημαίνει ο κορυφαίος υποψήφιος Αλεξάντερ Γκάουλαντ, στην γεμάτη από περισσότερους από χίλιους ακροατές αίθουσα.
Πριν από τις ομιλίες των υποψηφιών της AfD, στην αίθουσα προβάλλεται ένα σόου με διαφάνειες, υπό τους ήχους του τραγουδιού του Μαξ Γκίζινγκερς "80 εκατομμύρια": Ασπρόμαυρες εικόνες από νοικοκυρές στα ψώνια από τα πρώτα χρόνια της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας, των φερόμενων ως παλιών καλών εποχών. Στη συνέχεια, έγχρωμες εικόνες του σήμερα, άδεια καταστήματα στο Πφόρτσχαϊμ. Εκεί και το σλόγκαν: "Πάρε την χώρα σου πίσω!"
 |
| Έρικα Στάινμπαχ |
Φιλοξενούμενη ομιλητής είναι η Έρικα Στάινμπαχ, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδίας των Εκδιωγμένων (σ.σ. από τα εδάφη που έχασε η Γερμανία στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο) και βουλευτής που αποχώρησε από την CDU. Εκφωνεί λόγο που διακόπτεται πολλές φορές από συνθήματα "Η Μέρκελ πρέπει να φύγει", στο τέλος το κοινό αποθεώνει "Έρικα, Έρικα". Η Μέρκελ, λέει η Στάινμπαχ, "έχει βλάψει σοβαρότατα και μακροπρόθεσμα την Γερμανία". "Ακόμα κι αν η Μέρκελ ήταν αδελφή μου: Δεν μπορώ να συστήσω σε κανέναν να ψηφίσει ένα κόμμα, το οποίο θα ανεβάσει εκ νέου την Μέρκελ στον θρόνο."
"Τότε ήλθαν Γερμανοί σε Γερμανούς"
Η Στάινμπαχ βλέπει την διαφορά ανάμεσα στους επαναπατρισθέντες και τους πρόσφυγες ως εξής: "Τότε ήλθαν Γερμανοί σε Γερμανούς." Ωστόσο, σύμφωνα με την ίδια, αυτοί έτυχαν χειρότερης μεταχείρισης από ό,τι οι μετανάστες σήμερα. Η Στάινμπαχ υπερασπίζεται τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν. Αυτός τουλάχιστον, σύμφωνα με εκείνη, επιτρέπει να νομιμοποιηθούν οι πολιτικές του αντιλήψεις μέσω του Κοινοβουλίου. "Εμείς στην Γερμανία μόνο να ονειρευτούμε κάτι τέτοιο μπορούμε", λέει η Στάινμπαχ.
Ένας εκπρόσωπος της οργάνωσης νεολαίας της AfD εξηγεί στο φουαγιέ τον υπολογισμό πίσω από την εμφάνισή της: "Η Στάινμπαχ εκπέμπει κύρος. Πολλοί ψηφοφόροι που είναι ακόμα αναποφάσιστοι, θα έλθουν τώρα στην AfD". Η ΑfD είναι το μόνο κόμμα που πρεσβεύει τις συντηρητικές αξίες, λέει η Έλενα Ρόον, μία 40χρονη, συνεργάτις του κόμματος από την Μέση Φρανκονία.
Η Ρόον, μέλος της AfD από το 2014, ασχολείται με τα συμφέροντα των Γερμανών της Ρωσίας στο κόμμα. "Έπρεπε να αποδείξουμε ότι ήμαστε Γερμανοί, έπρεπε να φέρουμε τους τίτλους σπουδών μας", ισχυρίζεται η Ρόον. Οι άνθρωποι από τις αραβικές χώρες μπορούν να έρθουν χωρίς μεγάλους περιορισμούς.
Ωστόσο: "Εμείς δεν είμαστε μετανάστες, αλλά παλιννοστούντες. Πάντοτε κρατούσαμε ψηλά τις γερμανικές αξίες. Σήμερα, οι άνθρωποι αυτοί νιώθουν ξεχασμένοι." Ο σύντροφος της Ρόον, Άλμπερτ Μπράινινγκερ, 42 ετών, είναι ο Επιτετραμμένος στην Ρηνανία-Παλατινάτο για τους Γερμανούς της Ρωσίας και επαναπατρισθείς ο ίδιος. Δηλώνει: "Βλέπουμε τώρα, πώς κάποιος μας ληστεύει την πατρίδα."
Περίπου 1,5 εκατομμύρια επαναπατρισθέντες με δικαίωμα ψήφου
Η [Χριστιανοδημοκρατική] 'Ενωση αναγνώρισε μόλις πρόσφατα τον κίνδυνο που απειλεί την άλλοτε εκλογική της πελατεία. Σε ομοσπονδιακό επίπεδο, έχουν δικαίωμα ψήφου περίπου 1,5 εκατομμύρια επαναπατρισθέντες και σε προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις η CDU και η CSU (Χριστιανοκοινωνιστική Ένωση) μπορούσαν να υπολογίζουν στις ψήφους τους. Αυτός ο αυτοματισμός πλέον είναι παρωχημένος.
Μόλις στην αρχή της προεκλογικής εκστρατείας ίδρυσε η Ένωση στην Βάδη-Βυρτεμβέργη το "Δίκτυο Επαναπατρισθέντων και Παλιννοστούντων" εντός του κόμματος. Θέλουν να ξαναπιάσουν το νήμα του διαλόγου, όπως λέει ο πρόεδρος του κόμματος στο κρατίδιο Τόμας Στρομπλ, του οποίου ένα τμήμα είχε διαρραγεί πλήρως. Την προηγούμενη εβδομάδα, η CDU έκανε στοχευμένη προεκλογική καμπάνια στην συνοικία Χάινταχ.
Εν όψει της επέλασης της AfD ιδίως μεταξύ των νέων Γερμανών της Ρωσίας, είναι πλέον αμφίβολο αν η Ένωση μπορεί να γεφυρώσει βραχυπρόθεσμα αυτό το ρήγμα. Στο Πφόρτσχαϊμ, η AfD έχει εδραιωθεί ήδη στην κοινότητα. "Υπάρχουν πάλι άνθρωποι που πήγαινουν πόρτα-πόρτα και πάλι στους δρόμους", επισημαίνει ο Μπερντ Γκέγκελ, βουλευτής του τοπικού κοινοβουλίου από την περιφέρεια του Εντς, σχετικά με τον ανταγωνισμό. "Οι Μάρτυρες της Άνγκελα είναι στην πόρτα".
(Der Spiegel, 09.09.2017)
*****************
Russlanddeutsche in der AfD
Rechtsruck in "Klein-Moskau"
Unter Helmut Kohl wählten die Russlanddeutschen einst oftmals die CDU. Nun hat die AfD großen Zulauf, weil die Spätaussiedler aus der Sowjetunion ihr Deutschland nicht mehr wiederzuerkennen glauben.
Es gibt einen Satz, auf den Waldemar Birkle immer wieder zurückkommt, wenn er seine Lebensgeschichte erzählt: "Wir haben uns immer als Deutsche gefühlt", sagt Birkle in einem Nebenraum des Kongresszentrums Pforzheim.
Damals, als Stalin seine Familie aus ihrem Siedlungsgebiet an der Wolga vertrieben und nach Sibirien deportiert habe. Später in Kasachstan, wo sich die Eltern ansiedeln mussten, den Blick immer gen Westen, in die alte Heimat und darüber hinaus. Später dann im Jahr 1990, als Helmut Kohl ihn und seine Landsleute in großer Zahl in die Bundesrepublik holte.
Birkle war 17 Jahre alt, als er aus Kasachstan nach Deutschland kam. Er arbeitete zunächst als Zimmermann, inzwischen vertreibt er für eine Firma technische Anlagen. Er habe sich zunächst der CDU verbunden gefühlt, erzählt Birkle. Doch mit der Zeit habe er sich von der Partei entfremdet, denn die CDU "habe ihren Kurs verlassen". Am Abend der Bundestagswahl 2013 dann der Bruch: Auf einer Wahlparty der AfD trat Birkle in die damals noch junge Partei ein.
2017 ist der 44-Jährige mit dem strengen Seitenscheitel selbst Bundestagskandidat für die AfD. Sein Foto ist entlang der Einfallstraßen in die baden-württembergische Stadt plakatiert. Seine Rede auf der Wahlveranstaltung hält Birkle mit hörbarem Akzent, er steht neben drei mannshohen AfD-Buchstaben auf der Bühne. Birkle ruft in den Saal: "Wenn wir es nicht schaffen, unsere Regierung auszutauschen, dann tauscht unsere Regierung uns aus."
Direktmandat bei der Landtagswahl
Ihre zentrale Wahlkampfveranstaltung diese Woche hielt die AfD nicht etwa in der Hauptstadt Berlin oder in Dresden ab. Sie wählte Pforzheim, 120.000 Einwohner, zwischen Karlsruhe und Stuttgart gelegen. Die Parteispitze betrachtet Pforzheim als ihre Hochburg im Westen: Bei der Landtagswahl 2016 holte die AfD hier ein Direktmandat.
Ausschlaggebend war, dass in der einstigen Schmuck- und Industriestadt überproportional viele Russlanddeutsche leben. Über 8000 allein in der Siedlung Haidach, in Pforzheim "Klein-Moskau" genannt, wo sich gepflegte Wohnblöcke mit Reihenhäusern abwechseln. Hier wählten bei der Landtagswahl über 40 Prozent die AfD.
Von einem Direktmandat für den Bundestag ist der Kandidat Birkle wohl weit entfernt. Doch der Politiker aus der russlanddeutschen Community wird wohl ein besseres Ergebnis einfahren als die elf Prozent, die eine Wahlumfrage von SWR und Stuttgarter Zeitung diese Woche der AfD in Baden-Württemberg insgesamt prophezeite.
Der AfD-Mann verkörpert ein Gefühl, welches viele Russlanddeutsche eint: Sie empfinden, dass die eigenen konservativen Werte in Deutschland nicht mehr gefragt seien, die traditionelle Familie, die Verankerung im christlichen Glauben, die Pflege von überliefertem Brauchtum.
Viele Russlanddeutsche vertreten zudem die Ansicht, die Flüchtlinge aus dem arabischen Raum seien freundlicher aufgenommen worden und bekämen öffentliche Leistungen, die sich selbst hätten hart erkämpfen - eine fragwürdige These angesichts der Chancen, die sich seinerzeit integrationsbereiten Spätaussiedlern boten.
Hang zu Verschwörungstheorien
Hinzu kommt, dass einige noch in der Sowjetunion fremden- und islamfeindliche Grundhaltungen verinnerlicht haben; sie glauben bereitwillig Verschwörungstheorien, die russische Medien nähren - etwa im Fall "Lisa", als tausende Russlanddeutsche gegen die Flüchtlingspolitik der Bundeskanzlerin demonstrierten.
Die AfD hat ihre zentrale Wahlkampfveranstaltung stark auf die Russlanddeutschen ausgerichtet. "Wir können uns die Feindschaft zu Russland nicht leisten und wir wollen sie auch nicht", ruft der Spitzenkandidat Alexander Gauland in den mit mehr als Tausend Zuhörern besetzten Saal.
Vor den Reden der AfD-Kandidaten läuft im Saal eine Diashow ab, unterlegt von Max Giesingers Song "80 Millionen": Bilder in Schwarz-Weiß von Hausfrauen beim Einkaufen aus den Anfangsjahren der Bundesrepublik, die angeblich so guten alten Zeiten. Danach farbige Bilder von heute, leerstehende Geschäfte in Pforzheim. Dazu der Slogan: "Hol Dir Dein Land zurück!"
Gastrednerin des Abends ist Erika Steinbach, ehemalige Chefin des Bundes der Vertriebenen und aus der CDU ausgetretene Bundestagsabgeordnete. Sie hält eine Rede, die mehrfach von "Merkel muss weg"-Rufen unterbrochen wird, am Ende skandiert das Publikum "Erika, Erika". Merkel habe Deutschland "gravierend und nachhaltig geschadet", sagt Steinbach: "Selbst wenn Angela Merkel meine Schwester wäre: Ich kann niemandem empfehlen, eine Partei zu wählen, die Merkel wieder als deutsche Bundeskanzlerin auf den Thron heben will."
"Damals kamen Deutsche zu Deutschen"
Steinbach sieht den Unterschied zwischen Aussiedlern und Flüchtlingen so: "Damals kamen Deutsche zu Deutschen." Doch die seien schlechter behandelt worden als die Migranten heute. Steinbach verteidigt den ungarischen Regierungschef Viktor Orbán: Der lasse seine politischen Vorstellungen wenigstens über das Parlament legitimieren. "Davon können wir in Deutschland nur noch träumen", sagt Steinbach.
Ein Vertreter der AfD-Jugendorganisation erklärt im Foyer das Kalkül hinter dem Auftritt: "Steinbach strahlt Beständigkeit aus. Viele Wähler, die noch unentschieden sind, werden nun zur AfD kommen." Die AfD sei die einzige Partei, die konservative Werte anbietet, sagt Elena Roon, eine 40-jährige AfD-Funktionärin aus Mittelfranken.
Roon, seit 2014 AfD-Mitglied, kümmert sich mit um die Belange der Russlanddeutschen in der Partei. "Wir mussten nachweisen, dass wir Deutsche sind, wir haben die Belege über unsere Ausbildung mitgebracht", behauptet Roon. Die Menschen aus arabischen Ländern könnten ohne große Auflagen einreisen.
Jedoch: "Wir sind keine Einwanderer, sondern Heimkehrer. Wir haben immer deutsche Werte gepflegt. Jetzt fühlen sich die Leute vergessen." Roons Begleiter Albert Breininger, 42, ist in Rheinland-Pfalz der Beauftragte für die Russlanddeutschen und Spätaussiedler. Er sagt: "Wir sehen jetzt, wie man uns unsere Heimat raubt."
Rund 1,5 Millionen Spätaussiedler wahlberechtigt
Die Union hat die Gefahr, die ihr bei der einstigen Stammklientel droht, erst spät erkannt. Bundesweit sind rund 1,5 Millionen Spätaussiedler wahlberechtigt, in früheren Wahlkämpfen konnten sich CDU und CSU auf deren Stimmen verlassen. Doch dieser Automatismus ist passé.
Erst im beginnenden Wahlkampf gründete die Union in Baden-Württemberg das "Landesnetzwerk Spätaussiedler und Heimkehrer" innerhalb der Partei. Man wolle den Gesprächsfaden wiederaufnehmen, so der Landesvorsitzende Thomas Strobl, der sei ein Stück weit abgerissen. Vergangene Woche machte die CDU gezielt Wahlkampf im Stadtteil Haidach.
Angesichts des AfD-Drangs gerade bei jüngeren Russlanddeutschen ist es jedoch fraglich, ob die CDU den Bruch noch kurzfristig kitten kann. In Pforzheim ist die AfD bereits stark in der Gemeinde verankert. "Es sind wieder Drückerkolonnen unterwegs", spottete Bernd Gögel, der AfD-Landtagsabgeordnete aus dem Enzkreis, über die Konkurrenz. "Die Zeugen Angelas sind an der Tür."
Σχετικά με τον συντάκτη της ανάρτησης:
Ο Αλέξανδρος Ντάσκας είναι Δικηγόρος Αθηνών και ένας από τους συνδιαχειριστές του ΔΙΚΑΙΟΠΟΛΙΣ.
κανένα σχόλιο